کفالت

کِفالت

(در لغت به‌معنای عهده‌داری، سرپرستی و ضمانت‌کردن) کفالت یکی از عقود معیّن است (← عقد) و مادۀ ۷۳۴ قانون مدنی آن را چنین تعریف کرده است: «کفالت عقدی است که به‌موجب آن احد از طرفین در مقابل طرف دیگر، احضار شخص ثالثی را تعهد می‌کند. متعهد را کفیل، شخص ثالث را مکفول و طرف دیگر را مکفولٌ‌ له می‌گویند». کفالت از عقود وثیقه است و شبیه ضمان است و فرق آن با ضمان در این است که در کفالت، تأمین شخص (کفالت از شخص) است و ضمان ناظر به تأمین دین و بدهی است. احکام کفالت در مواد ۷۳۴ـ۷۵۱ قانون مدنی آمده و به‌طور خلاصه عبارت‌اند از ۱. کفالت محتاج رضایت مکفولٌ له و کفیل است، ولی رضایت مکفول شرط نیست و باید معلوم باشد که کفیل از چه کسی کفالت می‌کند؛ ۲. کفالت ممکن است مطلق باشد یا موقت و در صورت موقت‌بودن باید مدت آن معلوم باشد؛ ۳. کفالت از کفیل ممکن است؛ ۴. مکفولٌ له هر وقت بخواهد می‌تواند احضار مکفول را تقاضا کند ولی در کفالت موقت قبل از رسیدن موعد، حق مطالبه ندارد و کفیل باید مکفول را در زمانی و مکانی که تعهد کرده، حاضر نماید والّا باید از عهدۀ‌ حقی که برعهدۀ مکفولٌ له ثابت می‌شود، برآید؛ ۵. در صورت فوت مکفول، تعهد کفیل به حاضر کردن پایان می‌پذیرد و ذمّه او بری می‌شود، اما فوت مکفولٌ له موجب برائت کفیل نمی‌شود. طبق مادۀ ۷۴۶ قانون مدنی موارد برائت کفیل عبارت است از ۱. در صورت حاضرکردن مکفول به‌نحوی که متعهدشده؛ ۲. در صورتی که مکفول، در موقع مقرر، شخصاً حاضر شود؛ ۳. در صورتی‌که ذمۀ مکفول به‌نحوی از انحا از حقی که مکفولٌ له بر او دارد بری شود؛ ۴. در صورتی که مکفولٌ له کفیل را بری کند؛ ۵. در صورتی‌که حق مکفولٌ له به‌نحوی از انحا به دیگری منتقل شود؛ ۶. در صورت فوت مکفول. عقد کفالت امروزه، یکی از روش‌های اخذ تأمین از متهم در رسیدگی‌های کیفری است (قرار کفالت) و کفیل متعهد می‌شود، هرگاه دادسرا یا دادگاه متهم را احضار کرد، او را حاضر کند.