ایزیس
ایزیس (Isis)
(یا: ایسیس؛ در زبان مصری باستان به‌معنای جایگاه) الهۀ[۱] اصلی مصر باستان، دختر گِب[۲] و نوت[۳] (زمین و آسمان) و تجسم تخت اُزیریس[۴]، برادر و در همان حال شوهر ایزیس. پس از کشته‌شدن اُزیریس به‌دست برادرش، سِت[۵]، ایزیس در‌پی یافتن جسد او برآمد و با گردآوردن پاره‌های پیکرش آن را دوباره زنده کرد، و فرمانروای اموات شد. پسرش، هوروس[۶]، خدای آسمان، سِت را مغلوب کرد. بعدها او را با هاتهور[۷]، و یونانیان با دمتر[۸]، الهۀ کشاورزی و با ایو[۹]، معشوقۀ زئوس[۱۰]، همذات می‌دانستند. آیین ستایش ایزیس در اوایل قرن ۳پ‌م به یونان رسید و سولا[۱۱]، سردار و سیاستمدار رومی، در حدود ۸۰پ‌م آن را در روم رواج داد؛ هرچند دولت روم تا زمان سلطنت کالیگولا[۱۲] از قبول آن امتناع می‌ورزید. معبدش را بطلمیوس دوم[۱۳] در فیلای[۱۴]، جنوب آسوان[۱۵]، بنا کرد و آخرین پرستشگاه مصر دوران پیش از مسیحیت بود که به دستور ژوستینین[۱۶]، امپراتور روم، تعطیل شد.