ژید، آندره (۱۸۶۹ـ۱۹۵۱)

ژید، آندرِه (۱۸۶۹ـ۱۹۵۱)(Gide, Andre)

ژيد، آندرِه

ژيد، آندرِه

ژيد، آندرِه

آندرِه ژید Andre Gide
زادروز	1869م
درگذشت	1951م
ملیت	فرانسوی
شغل و تخصص اصلی	رمان‌نویس
آثار	مائده‌های زمینی (1897)، رذل (1902)
گروه مقاله	ادبیات غرب
جوایز و افتخارات	برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در 1947

رمان‌نویس فرانسوی. آثارش عمدتاً شرح‌حال‌گونه‌اند و مضمون آن‌ها تضاد میان تمنیات فردی و اخلاقیات سنتی است. از آن جمله‌اند: مائده‌های زمینی (۱۸۹۷)، رذل (۱۹۰۲)، دَرِ تنگ (۱۹۰۹)، سردابه‌های واتیکان (۱۹۱۴)، و سکه‌سازان (۱۹۲۶). یکی از مؤسسان مجلۀ ادبی و تأثیرگذار نوول روو فرانسز بود (۱۹۰۸)؛ یادداشت‌های روزانه بیان مشروح زندگی اوست. در ۱۹۴۷ برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات شد. نخستین آثار او، سفر اورین (۱۸۹۳) و مرداب‌ها (۱۸۹۵)، طنزند. ژید زمانی در مذهب به دنبال آرامش و اعتدال بود و زمانی دیگر به کمونیسم روآورد. در داستان تخیلی و طنزآمیز سردابه‌های واتیکان نظریۀ اخلاقی کنش بدون‌ انگیزه را دستمایۀ کار خود قرار داد که به‌سبب عقاید ضدکاتولیکی از او انتقاد شد. مائده‌های زمینی او در آغاز اقبال چندانی نیافت، اما بعدها از محبوب‌ترین و تأثیرگذارترین آثار ژید شد. ژید در این کتاب با ستایش از همۀ جنبه‌های زندگی، از ابراز ویژگی‌های شخصیتی، بی‌توجه به عرف، دفاع کرد. رذل نمونه‌ای از سبک ساده و روشن دوران پختگی اوست. ژید سکه‌سازان را تنها رمان خود می‌دانست؛ کارهای دیگرش داستان‌های طنز یا رمان‌های کوتاه‌اند که از دید یک شخصیت روایت شده‌اند؛ این اثر ساختاری پیچیده دارد که روحیۀ عاصی جوانان و مبارزۀ میان دو نسل را تصویر می‌کند. زندگی‌نامۀ خودنوشت درِ تنگ، نسبتاً، و اگر دانه نمیرد (۱۹۲۶)، کاملاً، شرح‌حال‌گونه‌اند. کتاب اخیر و نیز یادداشت‌های روزانه، آثاری طراز اول در زمینۀ سرگذشت‌های شخصی‌اند. یادداشت‌های روزانه مشغله‌های ذهنی و ضرباهنگ زندگی او را آشکار می‌کند که بی‌وقفه میان نظم و بی‌نظمی، کلاسیسیم و رمانتیسم، ریاضت‌طلبی و لذت‌جویی در نوسان است. پس از مسافرت به کنگو در ۱۹۲۵، کتاب سفر به کنگو (۱۹۲۷) را منتشر کرد که حمله‌ای به استعمار بود.

 

---