قرارداد الحاقي گَس گلشایيان
قرارداد الحاقی گَس ـ گلشائیان
قرارداد نفتی میان ایران و انگلیس تصویب شده در مجلس شورای ملی ایران در 29 مهر 1326ش. براساس این قرارداد، دولت ایران موظف میشد برای استیفای حقوق کشور از «شرکت نفت انگلیس و ایران» اقدام کند. به دنبال تحولات سیاسی ـ اقتصادی پس از پایان جنگ جهانی دوم، همچنین تجدید نظر برخی کشورهای صاحب نفت در عقد قراردادهای جدید نفتی گذشته، دولت ایران تحت فشار افکار عمومی بر آن شد تا در قرارداد 1933 تجدید نظر کند. بر این اساس دولت ایران خواستار افزایش عایدات ایران از عواید حاصله از صدور نفت شد و از اواخر مهر 1326 مقدمات مذاکرات نمایندگان شرکت نفت انگلیس و ایران و دولت ایران فراهم شد و پس از مدّت‌ها مذاکرات ناموفق، سرانجام گس، نمایندۀ شرکت و عباس‌قلی گلشائیان وزیر دارایی ایران پس از مذاکرات متعدد در 26 تیر 1326 موافقت‌نامه‌ای امضاء کردند که قرارداد الحاقی به قرارداد 1933 بود و به «قرارداد گس ـ گلشائیان» معروف شد. این قرارداد، که نسبت به قرارداد سال 1933 عواید مالی و نظارتی بیشتری را نصیب دولت ایران میکرد، در مجلس شورای ملی دورۀ پانزدهم به تصویب نرسید و ادامۀ مذاکرات مربوط به آن در دورۀ شانزدهم مجلس ادامه یافت، اما نمایندگان دورۀ شانزدهم هم به رغم تمام اعمال فشارها، از تصویب این قرارداد خودداری کردند. سرانجام کمیسیون مخصوص نفت در 9 آذر 1329 قرارداد الحاقی را «کافی برای استیفای حقوق ایران» ندانسته، آن را رد کرد. کوشش‌های پس از ترور رزم‌آرا، برای تصویب این قرارداد، نیز به جایی نرسید.
نیز← شرکت ملی نفت ایران؛ گلشائیان، عباس‌قلی