لشکرنویس
لشکرنویس
(یا: عارض) سرپرست و هماهنگ‌کنندۀ امور اداری و مالی قشون. در دورۀ غزنوی و سلجوقی، به دارندۀ این شغل عارض می‌گفتند که مأمور دیوان عرض یا عرض‌الجیوش بود. وظیفۀ عارض ضبط وجوه و اموال و مواجب لشکریان و رساندن خوراک و علوفه به آن‌ها و اسب‌هایشان بود. در دورۀ صفویه، لشکرنویس ارقام مناصب کلیۀ اعضای دیوان را، از امیران گرفته تا کارگران، می‌نوشت و مُهر می‌کرد. در دورۀ صفویه لشکرنویس را ایشیک آقاسی منصوب می‌کرد. در دورۀ سلطنت نادرشاه افشار منصب لشکرنویس پابرجا بود و شمار آنان به ۳۰۰ تن می‌رسید که بیشتر آن‌ها به مقامات بالایی رسیدند. در دورۀ سلطنت آقامحمدخان قاجار، شغل غلام‌نویس به‌جای لشکرنویس بود که با افزایش قشون، دوباره لشکرنویسی و لشکرنویس‌باشی باب شد. در دورۀ ناصرالدین‌شاه، ۳۰ تن لشکرنویس بودند که زیر نظر وزیر لشکر فعالیت می‌کرده‌اند.