هرمتیکا
هرمتیکا (Hermetica)
مجموعهای از فلسفۀ عرفانی یونانیگرای قرنهای دوم و سوم میلادی، منسوب به هرمس تریسمگیستوس[۱] (به معنی هرمسِ سهبار بزرگ)، مشتمل بر 18 رساله. این هرمس را میتوان همان حکیم باستانی مصر، واضع علم کیمیا و احکام نجوم دانست که با تحوت خدای مصریان یکسان تلقی میشود و با هرمس یونانی کمابیش مطابقت دارد.
هرمس و افراد نامعلومی این آموزههای حکمی و گاه رازآلود و بعضاً در علوم غریبه را به عنوان راه دانایی و زندگی در اختیار انسانهای پس از خود گذاشتهاند. تعدادی از 18 رساله به صورت مکالمات سقراطی نوشته شدهاند و رسالههای دیگر به شیوۀ نامهنگاریاند. در پیشزمینۀ آنها عنصری از اندیشۀ مصری درک میشود و همچنین ریشۀ یونانی آنها تا حدی افلاطونی و تا حدی رواقی است. همچنین پارهای مفاد سبعینیه نیز در این رسالهها رسوخ کرده است. این رسالات 18گانه و دیگر آثار هرمسی در دورۀ نهضت ترجمه نخست به عربی برگردانده شدند و بعدتر در دورۀ رنسانس از زبان عربی یا یونانی به لاتین ترجمه شدند.
جز آثار و پژوهشها و ترجمههایی که دربارۀ رسالات و اندیشههای هرمسی به فارسی منتشر شدهاند، در ایران کتابی تحت عنوان «هرمتیکا، حکمت مفقودهی فرعونان: گزیدههایی از متون هرمسی» (تألیف تیموتی فرک[۲] و پیتر گندی[۳] با برگردان فارسی فریدالدین رادمهر) به سال 1384 توسط نشر مرکز انتشار یافته که پژوهشی در مجموعۀ هرمتیکا به همراه گزیدهای از این متون هرمسی است.