بیرشک، احمد (تهران ۱۲۸۵ـ۱۳۸۱ش)
| احمد بیرشک | |
|---|---|
| زادروز |
تهران 1285ش |
| درگذشت | تهران 1381ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | ریاضی- دارالمعلمین عالیِ تهران |
| شغل و تخصص اصلی | ریاضیدان و تقویم‌شناس |
| شغل و تخصص های دیگر | مترجم |
| فعالیت‌های مهم | مدیریت گروه فرهنگی هدف؛ تأسیس بنیاد دانشنامۀ بزرگ فارسی |
| آثار | گاهنامه تطبیقی سه هزارساله؛ گ‍ف‍ت وگ‍وی ت‍م‍دن‍ه‍ا: گاهشماری در ت‍م‍دن ایرانی و ت‍م‍دن م‍س‍ی‍ح‍ی؛ گاهشماری ایرانی، با همکاری سهیلا شمس‌الله |
| گروه مقاله | ریاضیات |
احمد بیرشک (تهران ۱۲۸۵ - ۱۳۸۱ش)
مترجم و ریاضیدان و تقویم‌شناس ایرانی. دوره‌های تحصیلی را بدون معلم و تحت نظر خانواده آموخت. در ۱۳۰۸ش، در رشتۀ ریاضی دارالمعلمین عالی در تهران پذیرفته شد. در ۱۳۱۲ و پس از پایان تحصیل به استخدام «وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه» وقت درآمد و مدتی به شغل معلمی پرداخت. در ۱۳۲۱، برای تصدی مسئولیت رئیس کارگزینی دانشگاه تهران به این دانشگاه منتقل شد و از ۱۳۲۴ تدریس در دانشگاه را شروع کرد. در ۱۳۲۷، با عده‌ای از همفکران خود گروه فرهنگی هدف، یکی از معروف‌ترین مجموعۀ مدارس غیردولتی ایران، را تأسیس کرد. در ۱۳۴۱، مدت کوتاهی عهده‌دار مسئولیت معاونت وزارت فرهنگ وقت شد، اما دیری نگذشت که از این سمت استعفا داد و فعالیت خود را در مدیریت گروه فرهنگی هدف و نیز تألیف و ترجمه متمرکز کرد. در ۱۳۷۰، نیز بنیاد دانشنامۀ بزرگ فارسی را پایه‌گذاری کرد. در دوران زندگی خود آثار متعددی در زمینه‌های علوم، با گرایش ریاضیات و تاریخ علوم، ترجمه و تألیف کرد. تعداد آثار ترجمه‌ای او بالغ بر ۲۵ اثر است. در همین دوران، بیش از ۹۰ اثر نیز به‌تنهایی یا با همکاری مؤلفان دیگر تألیف کرد. از مهم‌ترین آثاری که ترجمۀ آن زیرنظر بیرشک آغاز شد مجموعۀ «زندگی علمی دانشوران» بود که در زمان حیات وی سه جلد از ترجمۀ فارسی آن منتشر شد.
برخی از آثار تألیفی
- کتاب‌های جبر و حساب سال‌های دبیرستان
- هندسهٔ ترسیمی و هندسه رق‍وم‍ی
- هندسهٔ سطحی
- هندسهٔ مناظر و مرایا
- اصول مناظر و مرایا: پرسپکتیو
- جدول‌های لگاریتم با همکاری ا. انواری
- گاهنامه تطبیقی سه هزار ساله
- گ‍ف‍ت وگ‍وی ت‍م‍دن‍ه‍ا: گاهشماری در ت‍م‍دن ایرانی و ت‍م‍دن م‍س‍ی‍ح‍ی
- گاهشماری ایرانی، با همکاری سهیلا شمس‌الله، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، ۱۳۸۰
برخی از ترجمه‌ها
- شناخت ژاپن، نوشته جون لیوینگستون، جومور، فلیشیا اولد فادر
- سرگذشت علم (کتاب برگزیده سال ۱۳۷۷)
- آموزش در جریان پیشرفت، نوشته پائولو فریره
- تاریخ آفریقا، نوشته جی.کی.
- زندگینامه برتراند راسل به قلم خودش
- سرگذشت علم، نوشته جورج سارتن
- جهان و اینشتاین، نوشته لینکلن بارنت
- رهبر علم، نوشته آیزاک آسیموف
- پهلوان شیرافکن یا ت‍ارت‍ارن ت‍اراس‍ک‍ن‍ی، نوشته آلفونس دوده
- جهان، نوشته ه‍اورد ب‍راب‍رت‍س‍ن و دیگران
- ریاضیات ن‍وی‍ن، نوشته س‍رژ ب‍رم‍ان و رن‍ه ی‍زار
- علم ق‍دی‍م و ت‍م‍دن ج‍دی‍د: م‍ش‍ت‍م‍ل بر اق‍ل‍ی‍دس و زمان او …، نوشته ج‍رج سارتن
- کنش فرهنگی برای آزادی، نوشته پائولو فریره
- ک‍م‍ون پ‍اری‍س، نوشته ل‍ئ‍و ت‍روت‍س‍ک‍ی
- ف‍ل‍س‍ف‍ۀ ریاضی، نوشته اس‍ت‍ی‍ف‍ن. س. ب‍ارک‍ر
- هندسه لباچفسکئی، نوشته آ.اس. اسموگورژفسکی
- هندسه ن‍ااق‍ل‍ی‍دس‍ی، نوشته ه‍ارول‍د ا. ول‍ف