ابومنصور محمد بن عزیز
دولتمرد ایرانی سده‌ی 4ق. در زمان حکومت عبدالملک بن نوح سامانی به مقام وزارت برگزیده شد. در این زمان رقابت و کشمکش بین سپهسالاران و حاجب درگاه و وزیران درگرفت. به همین دلیل مدت جلوس او بر کرسی وزارت بسیار کوتاه بود. وی سرانجام بر اثر این اختلافات از مقام وزارت عزل و در تاریخ 345ق به زندان افتاد.
در سال ۳۴۳ سامانیان به همراه دو لشکر از خراسان به ری و اصفهان رسیدند. محمد بن ماکان پس از تصرف اصفهان در ربیع‌الاول ۳۴۴ در جنگی که با ابوالفضل بن العمید داشت به دست او اسیر شد. سپس رکن‌الدوله با بکر بن مالک مصالحه کرد و با پرداخت سالانه دویست هزار دینار ری و تمام شهرهای جبل را تحت سلطه خود حفظ کرد. اما پس از این مصالحه دربار شهر بخارا از سپهسالار جدید آزرده خاطر شد. پس از مدتی لشکریان به منظور شکایت از بکر نزد عبدالملک رفتند و گفتند که بکر آنان را تحقیر کرده و در تحقق نیازهایشان کوتاهی می‌کند. اما احتمالاً هنگامی که رکن‌الدوله تعهد داد که از خلیفه‌ی عباسی برای بکر بن مالک هدایا و حکم فرمانروایی دریافت کند، این مساله باعث شد دربار سامانی از بکر بن مالک رنجیده خاطر شود. به همین دلیل زمانی که بکر در رمضان ۳۴۵ به منظور دریافت هدایا از امیر سامانی به بخارا رفت و ادای احترام کرد، الپتکین، حاجب دربار امیر، بر اساس توطئه‌ای از پیش تعیین شده او را به قتل رساند. همچنین محمد بن عزیز را زندانی کردند. بعد از این ماجراها مقام وزارت را به ابوجعفر محمد بن حسین (ابوجعفر عتبی) واگذار کردند و ابوالحسن محمد بن ابراهیم (ابوالحسن سیمجور) به مقام سپهسالاری رسید.
- دستورالوزراء، خواجه غیاث‌الدین بن همام‌الدین خوندمیر، تصحیح سعید نفیسی
- تاریخ تحولات ایران در دوره سامانیان، سیدابوالقاسم فروزانی
- فرهنگ و تمدن اسلامی درقلمرو سامانیان، محمدرضا ناجی