بقعه شیخ زاهد گیلانی
| بقعۀ شیخ زاهد گیلانی | |
|---|---|
| نام فارسی | بقعۀ شیخ زاهد گیلانی |
| کشور | ایران |
| استان | گیلانی |
| موقعیت | محلۀ شیخانه‌بر در ۳کیلومتری شهر لاهیجان، از اواخر سدۀ 9ق. این بنا |
| کاربری | آرامگاه |
| مشخصات معماری | گنبدخانه با گنبد هرمیِ هشت‌ترک و اتاقی در سوی غربی گنبدخانه |
| زمان ساخت | اواخر سدۀ 9ق |
| سازنده | شیخ حیدر |
بُقعۀ شیخ زاهد گیلانی
بنایی آرامگاهی در محلۀ شیخانه‌بر در ۳کیلومتری شهر لاهیجان، از اواخر سدۀ 9ق. این بنا گنبدخانه و اتاقی را در سوی غربی دربر‌می‌گیرد، که در هر یک مزاری قرار دارد. بر فراز گنبدخانه گنبد هرمیِ هشت‌ترک زیبایی ساخته‌اند. مزار داخل اتاق، ضریحی چوبی دارد و مدفون آن شیخ تاج‌الدین ابراهیم، معروف به شیخ زاهد گیلانی یا شِیخانور، مرشد و پدرزن شیخ صفی‌الدین اردبیلی، است. تاریخ وفات وی در منابع مختلف ۷۰۰ـ۷۱۱ق ذکر شده است. در منابع موجود، علاوه بر این مکان، مزار وی را در سیاوه‌رود فومن و اسپهبد گیلان نیز ذکر کرده‌اند. به نقل از کتاب از آستارا تا استارباد، پیکر شیخ در سیاوه‌رود دفن شده بود، اما سلطان‌حیدر صفوی پس از خوابی که دید، آن را به این محل منتقل، و بقعه‌ای بر آن احداث کرد. مزار داخل گنبدخانه، با توجه به کتیبۀ صندوق آن، به سیدرضی بن مهدی حسینی باشکجانی ( ـ۸۳۴ق) تعلق دارد. این بنا در دورۀ شاه‌عباس اول، و در نیمۀ دوم قرن ۱۳ق، و نیز در ۱۳۵۱ش مرمّت شد. به نقل از رابینو[۱]، صندوق روی مرقد شیخ زاهد در‌اثر حریق از بین رفت؛ اما مؤلفِ کتاب از آستارا تا استارباد احتمال می‌دهد که این صندوق به سرقت رفته باشد.
این بنا در سال ۱۳۴۷ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
- ↑ Rabino