حق ارتفاق
حق ارتفاق
حقّ عینی و از مصادیق مالکیت که فقط در اموال غیرمنقول برقرار می‌شود. مطابق مادۀ ۹۳ قانون مدنی، حقی است که شخص نسبت به ملک متعلّق به دیگری دارد، مانند حقّ عبور از ملک دیگری برای رسیدن به ملک خود (← حق‌ّالعبور)، یا حق مجری برای این‌که نهری را در ملک دیگری بکشد تا آب را به ملک خود برساند، یا حق‌الشُّرب. حقّ ارتفاق، پس از استقرار، متعلق به صاحب حق است و کیفیت استفاده از این حق، تابع قراردادی است که بین او و مالکِ ملکِ دیگر منعقد شده است (مادۀ ۹۴ قانون مدنی)، بنابراین، اولاً هرگاه ملکی به‌صورت جزئی یا کلّی، به کسی منتقل شد و برای آن ملک حق ارتفاقی در ملک دیگر یا در جزء دیگر همان ملک وجود داشت، آن حق ارتفاق به‌حال خود باقی می‌ماند، مگر این‌که، خلاف آن تصریح شده باشد (مادۀ ۱۰۲ قانون مدنی)؛ ثانیاً مخارجی که برای تمتع از حق ارتفاق لازم باشد برعهدۀ صاحب حق است، مگر این‌که، بین او و صاحب ملک، برخلاف آن قراری شده باشد (مادۀ ۱۰۵ قانون مدنی)؛ ثالثاً تصرفات صاحب حق ارتفاق در ملک دیگری باید به اندازه‌ای باشد که قرار داده‌اند یا به مقدار متعارف و آنچه ضرورت انتفاع اقتضا کند است (ماده ۱۰۷قانون مدنی). در حقوق انگلستان، حق عبور از استفاده طولانی مدت، با تفویض خاص و یا به‌موجب قانون برقرار می‌شود. این حق در نقشه‌های قطعی نزد مقامات محلی بایگانی می‌شود.