صورتک

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
استفاده از صورتک در یک نمایش ایرانی
استفاده از صورتک در یک نمایش ایرانی
استفاده از صورتک در یک نمایش ایرانی
استفاده از صورتک در یک نمایش ایرانی

صورتک (mask)

(یا ماسک) پوششی ساختگی برای بخشی از چهره یا تمام آن، یا برای کُلّ سر، که در برنامه‌های آیینی یا نمایشیِ بسیاری از فرهنگ‌ها کاربرد دارد. سنت‌های نمایشی که از صورتک استفاده می‌کنند، عبارتند از تئاتر یونانی (با صورتک‌های کُلّ سر[۱])، نمایش نو[۲] در ژاپن (با صورتک‌های چهره‌ای[۳])، و کُمدیا دلارتۀ[۴] ایتالیایی (با نیم‌صورتک[۵]های کاریکاتوری[۶]). در قرن ۲۰ استفاده از صورتک در اجراهای تئاتریِ جدید و مُد روز دوباره رواج یافت.

در بسیاری از فرهنگ‌ها، صورتک‌ها جنبۀ مهمی از زندگی دینی و اجتماعیِ جامعه‌اند. اغلب به‌شکل حیواناتند، و گاهی نیاهای توتمی[۷]، آدمیان، یا ارواح را باز می‌نمایند؛ صورتک‌ها واقع‌گرایانه[۸] یا انتزاعی[۹] می‌توانند باشند؛ شکل آن اغلب براساس سنت تعیین می‌شود؛ در برخی موارد، صورتک مقدس است و واجد نیرویی فوق‌طبیعی پنداشته می‌شود، و گاه تصور می‌شود روحی که صورتک مظهر آن است، استفاده‌کنندۀ صورتک را تسخیر می‌کند. صورتک‌های مربوط به مرگ یا مراسم تدفین، که شبیه به فرد متوفی ساخته می‌شوند، اغلب با باورِ بازگشت روح در ارتباطند.


  1. full head mask
  2. No
  3. facial mask
  4. commedia dell’arte
  5. half-mask
  6. caricature
  7. totemic
  8. realistic
  9. abstract