نیکلاس کوزایی
نیکُلاسِ کوزایی (۱۴۰۱ـ۱۴۶۴م)(Nicholas of Cusa)
کاردینال، ریاضی‌دان، دانشمند و فیلسوف آلمانی. در مقام مجتهد قانون شرع، در دفاع از نظریۀ شورایی[۱]، که بر برتری شوراهای کلیسا بر پاپ تأکید می‌کرد، مطالبی نوشت (۱۴۳۳م)، اما بعد موضعش را تغییر داد و حامی پرشور پاپ‌سالاری[۲] شد. در ۱۴۵۰م به مقام اسقفی بریکسِن[۳]/برِسّانونه[۴]، از نواحی اسقف‌نشین منصوب شد. سیگیسموند[۵]، مِهین دوک هابسبورگ[۶]، با این انتصاب به‌شدت مخالفت کرد زیرا کوزایی پیشنهاد اصلاحات داده بود. سیگیسموند مدتی کوتاه کوزایی را به زندان انداخت و درنتیجه مهین دوک تکفیر شد. کوزایی نه فقط در الهیات بلکه در ریاضیات، علوم و فلسفه نیز دانش اندوخته بود. به‌عنوان یکی از مخالفان حکمت مَدَرسی[۷]، استدلال می‌کرد که دانایی حقیقی همانا پی‌بردن به نادانی آدمی است و شناخت پروردگار فقط از راه شهود، که حالتی عالی‌تر از عقل است، امکان‌پذیر است. کوزایی انديشه‌های جوردانو برونو[۸] را پیشاپیش بیان کرده بود و اصلاح تقویم را پیشنهاد کرد که بعداً به‌همت پاپ گرگوریوس سیزدهم[۹] به اجرا درآمد. نظریۀ او دربارۀ گردش زمین تقریباً یک قرن بر نظریۀ کُپرنیک[۱۰] تقدم داشت. کوزایی به اجرای آزمایش‌های علمی، طب تشخیصی[۱۱]، گیاه‌شناسی، نقشه‌کشی و گردآوری نسخه‌های خطی نیز سرگرم بود. کشف دوازده نمایش‌نامۀ کمدی به قلم پلاوتوس[۱۲]، نمایش‌نامه‌نویس رومی، ازجملۀ کشف‌های او به‌شمار می‌روند.