زند، ایل
زَنْد، ایل
طایفۀ لک، از طوایف قدیم کرد، ساکن در روستاهای پیری و کمازان ملایر، از نیمۀ اول قرن ۱۲ق. زمان ورود آنان به اطراف ملایر معلوم نیست. جمعیت این طایفه را در ۱۱۳۵ـ۱۱۴۵ق حدود ۷۰۰ خانوار برآورد کرده‌اند. مهدی‌خان، سرکردۀ این طایفه، همانند بسیاری دیگر از سران طوایف به راهزنی اشتغال داشت. میان طایفۀ زند و سربازان عثمانی، که در فترت میان صفویه و افشاریه غرب ایران را اشغال کرده بودند، بارها جنگ و ستیز درگرفت. باباخان چاوشلو به فرمان نادرشاه افشار به جنگ مهدی‌خان رفت و پس از کشتن او و ۴۰۰ نفر از اتباعش، باقی‌ماندۀ آنان را به خراسان تبعید کرد. پس از قتل نادر، بازماندگان این طایفه با هدایت کریم‌خان زند به پیری قلعه و کمازان بازگشتند و همچون گذشته به راهزنی پرداختند. طایفۀ کوچک زند در پادشاهی کریم‌خان توسعه یافت و بزرگ‌تر شد، اما پس از مرگ کریم‌خان و سقوط دولت زندیه، تقریباً ازبین رفت. جز چند خانوار چادرنشین که در اطراف قم سکونت دارند و سردسیرشان چون گذشته در فراهان و گرمسیرشان در اطراف قم و خلجستان است، اثری از مردم این طایفه باقی نمانده است. نیز ← زندیه