ایرلند

ایرلَند (Ireland)

ایرلند
نام فارسی	ایرلَند
نام لاتین	Ireland
نظام سیاسی	جمهوری
جمعیت	4,581,269 نفر
موقعیت	در غرب کشور بریتانیا
پایتخت	دوبلین
تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع)	65/2
رشد سالانه (درصد)	1/9
شهرهای اصلی	دوبلین، کورک، لیمِریک، گالِوی و واترفورد
زبان	ایرلندی و انگلیسی
دین	مسیحیت
واحد پول	پوند

ايرلَند

موقعیت. جمهوری ایرلند در اروپای غربی و در غرب کشور بریتانیا قرار دارد. از جنوب، غرب، و شمال به اقیانوس اطلس؛ از شمال غربی به ایرلند شمالی؛ از شرق به دریای ایرلند؛ و از جنوب شرقی به آبراه سنت جورجز محدود شده است. مساحت این کشور ۷۰,۲۸۵ کیلومتر مربع است و شهر دوبلین پایتخت آن است.

سیمای طبیعی. کشور ایرلند از یک جلگۀ مرکزی وسیع تشکیل شده که پیرامون آن را رشته ارتفاعات پراکنده و صخره‌های ساحلی چندی فرا گرفته است. کوه‌های ویکلو، با ارتفاع ۹۲۷ متر، و تارا، با ارتفاع ۲۵۴ متر، از شرق؛ کوه‌های کومرا، گالتی، و ناکمیلدون از جنوب؛ کوه‌های کاها و کَرنتوئل (بلندترین کوه ایرلند) با ارتفاع ۱,۰۴۱متر از جنوب غربی؛ کوه کرو پاتریک با ارتفاع ۷۶۵ متر از غرب؛ و کوه‌های بلو استک و اِرِگال، با ارتفاع ۷۵۲ متر از شمال؛ جلگۀ مزبور را در میان گرفته‌اند؛ رودخانه‌های ارن، شنن، بَرو، بلک واتر، بوین و بسیاری رودهای دیگر آن را مشروب می‌‌کنند و علاوه‌بر آن دریاچه‌های بسیاری نیز در این کشور وجود دارد که ری، دِرْگ، ماسک، کاریب، کان، اَلن، و نیز دریاچه‌های کیلارنی مهم‌ترین آن‌ها هستند. ایرلند به چهار استان بزرگ به نام‌های لِنستر، مونستِر، کانات، و آلستِر و ۳۴ کاونتی تقسیم شده و دوبلین، کورک، لیمِریک، گالِوی، و واترفورد عمده‌ترین شهرهای آن هستند. کرانه‌های ایرلند، به‌ویژه کرانه‌های غربی آن، از بریدگی‌ها و خلیج‌ها و خلیج‌های کوچک و جزایر ساحلی بسیاری پدید آمده و خلیج‌های کوچک داندوک، وِکسفورد، بَنتری، دینِگل، گالِوی، کلو، بلَکساد، و دانیگال مهم‌ترین عوارض ساحلی آن به‌شمار می‌آیند. جزایر ارن، کِلر، آکیل، بلاسکِت، کلیِر، و سالتی نیز جزئی از این کشور محسوب می‌شوند. جریان دریایی گُلف استریم موجب یکنواختی اقلیم در سراسر این کشور و ثابت‌ماندن دمای هوا شده است. دی و بهمن سردترین و تیر و مرداد گرم‌ترین ماه‌های سال ایرلند است و هوای صاف و آفتابی از ویژگی ماه‌های اردیبهشت و خرداد است. کرانه‌های جنوب شرقی بارندگی نسبتاً کم‌تری دارد و میزان بارندگی در دیگر نواحی بین ۷۵۰ تا ۱,۱۲۵میلی‌متر است. میانگین دمای شهر دوبلین در دی ماه چهار درجه سانتی‌گراد و در تیر ماه پانزده درجۀ سانتی‌گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۷۵۰ میلی‌متر می‌رسد. سراسر ایرلند را علفزارهای پهناور و چراگاه‌ها و مرتع‌های بسیار خوب فرا گرفته است و خاک این کشور از نظر کشاورزی و رویش گیاه بسیار مرغوب و عالی است. جنگل‌های آن از روزگار گذشته به‌مرور پاک‌سازی و به کشتزار و چراگاه تبدیل شده است و در حال حاضر فقط به دَه درصد از وسعت کشور مذکور منحصر شده است. حیات‌وحش ایرلند شباهت بسیاری به حیات‌وحش بریتانیا و فرانسه دارد و جانورانی چون خرس، گرگ، گربۀ وحشی، گاو وحشی، آهو، و اسب کوچک را شامل می‌شود.

اقتصاد. حدود یک‌هشتم از نیروی کار کشور ایرلند به کشاورزی اشتغال دارند. کشتزارها کوچک و خصوصی ولی بسیار بارآور و حاصل‌خیزند و غلّات، چغندرقند، و سیب‌زمینی از مهم‌ترین فرآورده‌های آن محسوب می‌شوند. چراگاه‌های پهناور این کشور پرورش دام را رونق بخشیده و فرآورده‌های دامی و لبنی ازجمله محصولات صادراتی آن به‌شمار می‌آیند. صنعت شیلات ایرلند بسیار پیش‌رفته است و یکی از مهم‌ترین منابع درآمد کشور را تشکیل می‌دهد. کشور مذکور از نظر منابع زیرزمینی چندان غنی نیست و سنگ گچ، روی، و سرب مهم‌ترین کانی‌های این کشور است. زغال‌سنگ عمده‌ترین سوخت ایرلند است و نیروی الکتریسیتۀ آن از سّدهایی که بر روی رودخانۀ شنن بسته شده تأمین می‌شود. تولید الکتریسیتۀ ایرلند حدود ۲۱میلیارد کیلووات ساعت است و سرانۀ مصرفی آن به ۱۱.۴ مگاوات ساعت می‌رسد. صنایع این کشور وابستگی بسیار به کشاورزی دارد و برخی از فعالیت‌های صنعتی آن عبارت‌اند از تولید آرد، فرآوری لبنیات و موادغذایی، تولید محصولات معدنی، نساجی و تولید چرم، چوب، کاغذ، مواد شیمیایی، لاستیک و پلاستیک، ماشین‌آلات، وسایل الکتریکی و اپتیکی، و وسایل حمل و نقل.

حکومت و سیاست. ایرلند دارای نظام جمهوری چند حزبی با دو مجلس قانون‌گذاری است. مجلس نمایندگان آن ۱۶۶ عضو و مجلس سنای آن ۶۰ عضو دارد که مردم آنان را برای پنج سال برمی‌گزینند و دورۀ ریاست جمهوری این کشور هفت سال است.

مردم و تاریخ. جمعیت ایرلند حدود ۴,۵۸۱,۲۶۹ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۶۵.۲ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۱.۹ درصد است و ایرلندی‌ها ۹۳ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. ۹۶.۵ درصدشان مسیحی‌اند و ۵۹.۵ درصد از آنان در شهرها زندگی می‌کنند و زبان رسمی آنان ایرلندی و انگلیسی است. میانگین امید به زندگی در ایرلند ۷۷ سال است و ۹۹ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. اقوام سلت در حدود ۳۰۰پ‌م در این سرزمین ساکن شدند و پنج کشور سلطنتی در آن‌جا تأسیس کردند. آیین مسیح در قرن ۵م در آن سامان رواج یافت و انگلیسی‌ها و نورمان‌ها به‌مرور در ایرلند نفوذ کردند. آنان اراضی بسیاری از ایرلندی‌ها را تملّک کردند و هنری دوم، پادشاه انگلستان، در ۱۴۹۵ سراسر ایرلند را ضمیمۀ انگلستان کرد. هنگامی که انگلستان در قرن ۱۶ از کلیسای واتیکان جدا شد، ایرلندی‌ها به آیین کاتولیک وفادار ماندند و اختلافات مذهبی نیز بر اختلافات کلّی افزوده شد تا جایی که مردم این کشور که زندگی را به سختی می‌گذراندند، در زمان الیزابت اول سر به شورش برداشتند و به‌شدت سرکوب شدند. با اسکان‌دادن مهاجران اسکاتلندی در ایرلند شمالی، دامنۀ اختلافات بالا گرفت و زدوخوردهای دَه سالۀ ۱۶۲۱ تا ۱۶۳۱ را به‌همراه آورد که طی آن ۶۰۰هزار ایرلندی کشته شدند. الیور کرامول، ایرلندی‌ها را قتل‌عام کرد و شورش آنان را فرونشاند. در ۱۸۰۰، مجلس‌های انگلستان و ایرلند ادغام شدند ولی اختلافات همچنان باقی ماند. در ۱۸۶۹ کلیسای ایرلند منحل شد و آفت سیب‌زمینی، فقر و تنگدستی ایرلندی‌ها را تشدید کرد و نزدیک به ۱میلیون ایرلندی جان باختند و حدود ۱.۵میلیون نفر جلای وطن کردند. در ۱۸۷۰ نهضت شین فین پایه‌گذاری شد و مذاکرات نخست‌وزیر انگلستان با رهبر شین فین در ۱۹۲۱ به ایجاد کشور مستقل ایرلند انجامید و به‌موجب قانون اساسی ۱۹۳۷، نام این کشور به جمهوری ایرلند تغییر یافت. 

 

---