آتن
آتِن (Athens)
آتن | |
---|---|
کشور | یونان |
نام فارسی | آتِن |
نام لاتین | Athens |
جمعیت | 747,300 نفر |
موقعیت | جنوب جلگۀ مرکزی آتیک |
برخی بناهای مهم | پارتنون، اِرِختئوم، معبد آتنا نیکه آگورا تِسئوم، آکروپولیس، تماشاخانۀ دیونوسوس، دروازۀ هادریانوس و ستونهای معبد المپیان |
(به یونانی: آتینای[۱]) پایتخت یونان و آتیکا[۲]ی باستانی. جمعیت آن (۲۰۰۳) ۷۴۷,۳۰۰ نفر و جمعیت کلانشهر آن ۳,۲۴۷,۰۰۰ نفر است (۲۰۰۳). در فاصلۀ ۸کیلومتری شمال شرقی بندر خود، پیرایئوس[۳] در خلیج آیگینا[۴]، در اطراف تپههای سنگی آکروپولیس[۵]، به ارتفاع ۱۶۹ متر، و آرئوپاگوس[۶]، به ارتفاع ۱۱۲ متر، واقع شده و از شمال شرقی، تپۀ لوکابتوس[۷]، با ۲۷۷ متر ارتفاع، بر آن مشرف است. شهر مزبور در جنوب جلگۀ مرکزی آتیک واقع شده و نهرهای کوهستانی کفیسوس[۸] و ایلیسوس[۹] در آن جریان دارند. آتن کمتر از هر پایتخت اروپایی دیگر فضای سبز دارد (چهار درصد) و آلودگی صوتی و آلودگی هوا در آن بسیار شدید است. آکروپولیس مشرف بر شهر است. بقایای یونان باستان شامل پارتنون[۱۰]، اِرِختئوم[۱۱]، و معبد آتنا نیکه[۱۲] است. در نزدیکی محل آگورا[۱۳]ی قدیمی (بازار) تِسئوم[۱۴] قرار دارد، و در جنوب آکروپولیس تماشاخانۀ دیونوسوس[۱۵] واقع شده است. در جنوب شرقی، دروازۀ هادریانوس[۱۶] و ستونهای معبد المپیان زئوس[۱۷] قرار دارد. نزدیک آن، ورزشگاه مرمرین قرار دارد که در حدود ۳۳۰ پم ساخته و در ۱۸۹۶ بازسازی شد. در ابتدا حدود ۳۰۰۰پم این مکان مسکونی شد و آتن پیش از ۷۰۰پم، پایتخت آتیک متحد بود. ایرانیان در ۴۸۰پم آن را تصرّف و غارت کردند و آتن به نخستین شهر یونان از لحاظ قدرت و فرهنگ در زمان پریکلس[۱۸] تبدیل شد. پس از مرگ اسکندر مقدونی، شهر تضعیف شد، اما تا ۵۲۹م که یوستینیانوس[۱۹] مکاتب فلسفی را تعطیل کرد، بهمنزلۀ یک مرکز روشنفکری شکوفا شد. در ۱۴۵۸م ترکها آن را تصرف کردند و تا ۱۸۳۳ آن را در اختیار داشتند؛ آتن در ۱۸۳۴ پایتخت یونان شد. در جنگ جهانی دوم، از آوریل ۱۹۴۱ تا اکتبر ۱۹۴۴، در اشغال آلمانها بود و تا ژانویۀ ۱۹۴۵ صحنۀ نبردهای شدید خیابانی بین سلطنتطلبان و پارتیزانهای کمونیست شد. نگرانی فزایندۀ عمومی نسبت به پیامدهای سطوح بالای آلودگی بر آثار تاریخی و سلامت مردم سبب شد که از آوریل ۱۹۹۵ بهمدت سه ماه رفتوآمد خودروها در شهر ممنوع شود. در سپتامبر ۱۹۹۹ زلزلهای به بزرگی ۵.۹ در مقیاس ریشتر، یونان را لرزاند و دستکم ۱۲۷ کشته و ۷۰هزار بیخانمان برجای گذاشت. مرکز آن، که قویترین زلزله از ۱۹۸۱ بود، در ۱۲ مایلی شمال آتن گزارش شد.