تهران، استان
تهران، استان
| تهران، استان | |
|---|---|
| کشور | ایران |
| جمعیت | ۱۲,۱۸۳,۳۹۱ نفر (۱۳۹۰ش) |
| موقعیت | جنوب البرز مرکزی در شمال ایران - از جنوب به استان مازندران، از غرب و شمال به استان سمنان، از شمال به استان‌های قم و مرکزی، و از شرق به استان البرز |
| مرکز | تهران |
| تعداد شهرستان‌ها | ۱۶ |
| تعداد بخش ها | ۳۳ |
| کوه‌های استان | توچال (۳,۹۳۳ متر)، و زرّین‌کوه (۳,۸۵۰ متر)، بی‌بی‌شهربانو و کوه جارو |
| رودهای استان | جاجرود، کردان یا برغان |
| اقلیم | در ارتفاعات شمالی معتدلِ مایل به سرد و نیمه‌خشک - در نواحی مرکزی و جنوبی معتدلِ مایل به گرم و خشک |
| تولیدات و صنایع مهم | کشاورزی، تولید انواع سبزی و میوه، گندم و جو، ذرت، پنبه، چغندرقند، لبنیات و فرآورده‌های دامی، پرورش ماهی، گاوداری، مرغداری، و زنبور عسل - فعالیت‌های صنعتی: اتومبیل‌سازی و تولید قطعات و ملحقات خودرو، موتورسیکلت و دوچرخه، سیمان، مصالح ساختمانی، مواد شیمیایی، شیشه و بلور، لوازم خانگی، صابون، مواد شوینده، فرش ماشینی، موکت، انواع کف‌پوش، قند و شکر، و روغن نباتی، ریخته‌گری و ذوب فلزات، لاستیک‌سازی، الکتریک و الکترونیک، نساجی، صنایع غذایی، دخانیات، صنایع چوب، و پالایش نفت - منابع طبیعی: زغال‌سنگ، سنگ‌های ساختمانی و آهک و گچ، منگنز، گوگرد، نمک، کائولین، گِل سفید، و مس |
استانی در کوه‌پایه‌های جنوبی البرز مرکزی در شمال ایران. از شمال به استان مازندران، از شرق و جنوب به استان سمنان، از جنوب به استان‌های قم و مرکزی، و از غرب به استان البرز محدود است. بخشی از کوه‌های البرز مرکزی نواحی شمالی این استان و دشتهای آبرفتی نسبتاً پهناوری که در گوشه و کنار آن‌ها کوه‌های نه‌چندان بلند، مانند کوه بی‌بی‌شهربانو و کوه جارو، دیده می‌شوند، نواحی جنوبی آن را فراگرفته‌اند. توچال (۳,۹۳۳ متر)، و زرّین‌کوه (۳,۸۵۰ متر) و کوه‌های دیگری که ارتفاع اکثر آن‌ها بالاتر از ۳هزار متر است، از دیگر نقاط بلند استان تهران محسوب می‌شوند. رودخانه‌های این استان از کوه‌های البرز سرچشمه می‌گیرند و روبه دشتهای جنوبی جاری می‌شوند و بعضاً به مصارف عمومی می‌رسند. از آن‌جایی که استان تهران در ناحیه‌ای نسبتاً گرم و خشک قرار دارد و از سوی دیگر حدود یک‌ششم جمعیت کشور در این استان به‌سر می‌برند و متراکم‌ترین نواحی جمعیتی ایران است، آب رودخانه‌های مزبور غالباً مهار شده و با احداث سدهایی، همچون سدّ لتیان، از آن‌ها حداکثر استفاده به عمل می‌آید. اقلیم آن در ارتفاعات شمالی معتدلِ مایل به سرد و نیمه‌خشک و در نواحی مرکزی و جنوبی معتدلِ مایل به گرم و خشک است. غیر از رودخانه‌های مهمی چون جاجرود، کردان یا برغان، بقیۀ رودخانه‌ها که به دشتهای جنوبی روان می‌شوند، فصلی‌اند و هنگام بارندگی‌های شدید سیلابی می‌شوند. استان تهران، که از پرجمعیت‌ترین نواحی ایران است، با ۱۲,۱۸۳,۳۹۱ نفر (۱۳۹۰) جمعیت از ۱۶ شهرستان و ۳۳ بخش (۱۳۹۱) با مرکزیت اداری کلان‌شهر تهران تشکیل شده است. استان تهران صنعتی‌ترین استان کشور است و بخشی از فعالیت‌های صنعتی آن عبارت‌اند از اتومبیل‌سازی و تولید قطعات و ملحقات خودرو، موتورسیکلت و دوچرخه، سیمان، مصالح ساختمانی، مواد شیمیایی، شیشه و بلور، لوازم خانگی، صابون، مواد شوینده، فرش ماشینی، موکت، انواع کف‌پوش، قند و شکر، و روغن نباتی، ریخته‌گری و ذوب فلزات، لاستیک‌سازی، الکتریک و الکترونیک، نساجی، صنایع غذایی، دخانیات، صنایع چوب، و پالایش نفت. این استان در زمینۀ کشاورزی و تولید انواع سبزی و میوه، گندم و جو، ذرت، پنبه، چغندرقند، لبنیات و فرآورده‌های دامی، پرورش ماهی، گاوداری، مرغداری، و زنبور عسل نیز موقعیت خوبی دارد و از نظر منابع طبیعی ـ به‌ویژه در زمینه‌هایی چون زغال‌سنگ، سنگ‌های ساختمانی و آهک و گچ، منگنز، گوگرد، نمک، کائولین، گِل سفید، و مس ـ تا اندازه‌ای غنی است. تهران در تقسیمات کشوری آبان ۱۳۱۶ مرکز اداری استان دوم بود و در ۱۳۴۰ به استان مرکزی تبدیل شد و در ۱۳۵۵ به استان تهران تغییر نام داد. در ۱۳۸۹ کرج و بخش غربی این استان از آن جدا شد و استان مستقل البرز را تشکیل داد. نیز ← البرز،_استان