محمد بن ابراهیم فزاری
از منجمین بزرگ ایرانی قرن 2ق، معاصر با منصور عباسی. پدرش، ابراهیم بن حبیب فزاری، را نخستین کسی دانسته‌اند که در دوره‌ی اسلامی به ساختن اسطرلاب توفیق یافت و از او کتبی در علم نجوم ذکر کرده‌اند. این دانشمند و پسرش، محمد، از کسانی هستند که نخستین بار از نجوم هندی استفاده کردند. آن دو قسمتی از مجموعه‌ی نجومی السند هند[۱] (سیدهانتا[۲]) را که مهم‌ترین آنها متعلق به حدود قرن 5م است می‌شناخته و از آن بهره برده‌اند.
محمد از خلیفه‌ی عباسی فرمان ترجمه‌ی سیدهانتا را به عربی گرفت؛ تا از روی آن کتابی که مسلمانان آن را مبنای حرکات ستارگان گیرند تالیف کند. محمد بن ابراهیم چنین کرد و کتابی پدید آورد که منجمین آن را السند هندالکبیر نامیدند. این کتاب تا زمان مامون عباسی مورد استفاده بود، تا محمد بن موسی خوارزمی آن را تلخیص کرد و زیج خود را با برخی از تصرفات و وارد کردن قسمتی از اصول ایرانی و یونانی بر مبنای آن تهیه کرد.
وفات محمد بن ابراهیم در حدود سال 183ق اتفاق افتاده است.
- اخبارالحکما
- تاریخ تمدن اسلامی، ج 3، ص 136.
- تاریخ‌الحکما، صص 177- 178