آیزنهاور، دوایت دیوید (آیک) (۱۸۹۰ـ ۱۹۶۹)
آیزِنهاوِر، دوایت دِیوید (آیک) (۱۸۹۰ـ ۱۹۶۹)(Eisenhower, Dwight David (\'Ike))
| دوایت دیوید (آیک) آیزنهاور Dwight David (\'Ike) Eisenhower | |
|---|---|
| زادروز |
تکزاس ۱۸۹۰م |
| درگذشت | ۱۹۶۹م |
| ملیت | امریکایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | آکادمی نظامی وست پوینت (۱۹۱۵) |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
سی‌وچهارمین رئیس‌جمهور امریکا (۱۹۵۳ـ۱۹۶۰) از حزب جمهوری‌خواه. در جنگ جهانی دوم ژنرال و فرمانده نیروهای متفقین در ایتالیا (۱۹۴۳)، سپس فرمانده حملۀ متفقین به اروپا و از اکتبر ۱۹۴۴ فرمانده کل ارتش‌های متفقین در غرب بود. در مقام ریاست جمهوری به پیشبرد منافع تجاری در داخل و جنگ سرد[۱] در خارج پرداخت. ریچارد نیکسون[۲] معاون او بود. در تکزاس زاده شد. در آکادمی نظامی وست پوینت[۳] تحصیل کرد (۱۹۱۵) و پیش از جنگ جهانی دوم مناصب ستادی و فرماندهی گوناگونی داشت. فرمانده کل نیروهای امریکایی و بریتانیایی در حمله به شمال افریقا در نوامبر ۱۹۴۲ و فرمانده حملۀ متفقین به سیسیل در ژوئیۀ ۱۹۴۳ بود و تسلیم‌شدن ایتالیا را در ۸ سپتامبر همان سال اعلام کرد. در دسامبر ۱۹۴۳ فرمانده نیروی اعزامی متفقین برای حمله به اروپا بود و در دسامبر سال بعد به درجۀ ژنرالی نیروی زمینی ارتقا یافت. پس از جنگ، فرماندهِ نیروهای اشغالگر امریکا در آلمان بود و در بازگشت به امریکا، رئیس ستاد شد. رئیس دانشگاه کلمبیا و ستادهای مشترک نیروهای مسلح (۱۹۴۹ـ۱۹۵۰) نیز بود. در ۱۹۵۰ فرمانده کل قدرت‌های متفقین در اروپا شد و نیروهای دفاعی را در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)[۴] سازمان‌دهی کرد. با استعفا از ارتش (۱۹۵۲)، برای رسیدن به مقام ریاست جمهوری مبارزه کرد؛ سرانجام انتخاب شد و در دور بعد نیز با آرای بیشتری نسبت به دور قبل، دوباره در انتخابات پیروز شد (۱۹۵۶). آیزنهاور در دوره‌ای از تَنِش داخلی و بین‌المللی، ریاست جمهوری امریکا را در دست داشت؛ اگرچه امریکای پس از جنگ، ثروتمند و روبه رشد بود. مهم‌ترین وقایع دوران ریاست جمهوری او پایان جنگ کره[۵]، رشد جنبش حقوق مدنی در امریکا، و جنگ سرد بود. پیشنهاد او برای خلع سلاح و کنترل سلاح‌های هسته‌ای، به تشکیل نخستین همایش بین‌المللی استفادۀ صلح‌آمیز از انرژی اتمی با نظارت سازمان ملل متحد در ژنو[۶] انجامید (۱۹۵۵). کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ایران در دوران ریاست جمهوری او انجام شد.