ابوالعلای معری، احمد (۳۶۳ـ۴۴۹ق)

ابوالعلای معری;
زادروز	مَعَرّۀ نعمان، ۳۶۳ق;
درگذشت	۴۴۹ق
ملیت	سوری
شغل و تخصص اصلی	شاعر و مصنف
شغل و تخصص های دیگر	فیلسوف
آثار	لزوم مایَلزَم یا لزومیّات؛ رسالة‌الغُفران؛ الصاحل و الشاحج؛ الفصول و الغایات
گروه مقاله	ادبیات عرب

ابوالعَلای مَعَرّی، احمد (۳۶۳ـ۴۴۹ق)
(احمد بن عبدالله بن سلیمان تنوخی، معروف به معرّی) فیلسوف، شاعر و مصنف سوری. در مَعَرّۀ نعمان، ناحیه‌ای بین حلب و حماة، به دنیا آمد. نیاکانش متولی قضاوت معره و اهل علم و ادب بودند. ابوالعلاء در ۴سالگی براثر بیماری آبله بینایی‌اش را از دست داد. ادب عربی و علوم اسلامی را در معرّه و حلب آموخت. سپس به شام سفر کرد و در دیرهای آن با مسیحیت و یهودیت آشنا شد. زمانی نیز به بغداد رفت و حکمت یونانی و هندی فراگرفت، اما تاب ماندن نیاورد و به معره بازگشت و تا هنگام مرگ در انزوا زیست. نخستین اشعارش در سَقْط‌الزَند مدون است. اثر دیگرش، لزوم مایَلزَم یا لزومیّات، در حکمت و زهدیات، چون سرشار از بدبینی، شک و تقدیرگرایی است، برخی را بر آن داشت تا معری را به کفر و زندقه متهم کنند. معروف‌ترین اثر منثور او رسالة‌الغُفران را همانند بهشت گمشدۀ میلتون و کمدی الهی دانته دانسته‌اند. از دیگر آثار اوست: الصاحل و الشاحج که در آن وقایع سیاسی زمانه به زبان چهارپایان هجو شده است؛ الفصول و الغایات که آن را کوشش کفرآمیز او به قصد فرارفتن از بلاغت قرآن پنداشته‌اند. ابوالعلاء بر شعر متنبّی و ابوتمّام و بُحتُری نیز تفسیر نوشته است.