هوشنگ چالنگی
هوشنگ چالنگی (مسجدسلیمان 29 مرداد 1319ش- کرج 2 آبان 1400ش)
| هوشنگ چالنگی | |
|---|---|
| زادروز |
مسجدسلیمان 29 مرداد 1319ش |
| درگذشت | کرج 2 آبان 1400ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | شاعر |
| سبک | شعر دیگر |
| آثار | مجموعه‌شعرهای زنگوله تنبل و آبی ملحوظ |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی |
| خویشاوندان سرشناس | جمشید چالنگی (برادر) |
شاعر ایرانی. چالنگی در کنار بیژن الهی مهم‌ترین و موثرترین شاعر جریان شعر دیگر بود و از نیمۀ دوم دهۀ 1340 به همراه شاعران معدود دیگری، حین شکل‌گیری یا ادامۀ جریانات موج نو، شعر دیگر و شعر حجم در بطن ماجراها قرار داشت، اگرچه به دلایلی بیانیۀ شعر حجم را امضاء نکرد. همچنین به همان اندازه که منوچهر آتشی با حمایت‌هایش در شکل‌گیری جریان «شعر ناب» نقش مهمی داشته، اغلب شاعران این جریان نیز تحت تاثیر شعر چالنگی بوده‌اند. چالنگی مدت 30 سال به عنوان آموزگار در مدارس زادگاهش و اهواز خدمت کرد. در سال‌های آخر عمرش به کرج کوچید و نهایتا براثر سکتۀ قلبی درگذشت.
چالنگی در ابتدا به سرودن غزل روی آورد و در ادامه جذب شعر نیمایی شد و از نیمۀ دوم دهۀ 1340 که به تهران عزیمت کرد، ضمن دوستی با شاعرانی چون بیژن الهی، بهرام اردبیلی، محمود شجاعی و فیروز ناجی به تغییر در نگاه و زبانش رسید. نخستین بار شعرهای وی به همت احمد شاملو و در زمان سردبیری او در مجلۀ خوشه (1346- 1348) منتشر شدند. در همین دوره به جریان موج نو که سردمدارش احمدرضا احمدی بود متمایل شد. طی سال‌های 1347 و 1349 دو شمارۀ جُنگی از شعرهای شاعران موج نو زیر نظر بهرام اردبیلی و پرویز اسلام‌پور منتشر شد. این جنگ که شعر دیگر نام داشت، علاوه بر نیما، آتشی، سپانلو، نوری‌علاء و احمدرضا احمدی، به تندر کیا، فریدون_رهنما، هوشنگ ایرانی، سیروس_آتابای و بهمن_فرسی نیز پرداخته بود. در همین دو شماره آثاری از شاعرانی چاپ شد که بعدها به شاعران شعر دیگر معروف شدند. یعنی از بیژن الهی، هوشنگ چالنگی، بهرام اردبیلی، حمید عرفان، هوتن نجات، محمود شجاعی، ایرج شهیدی‌زاده و.... این شاعران با این‌که در سال ۱۳۴۸ بیانیۀ شعر حجم را امضا کردند و منتسب به آن جریان و از اطرافیان یدالله_رویایی به حساب آمدند، اما کم‌کم تعدادی‌شان با رویایی زاویه پیدا کرده و برخی هم امضاشان را پس گرفتند. بیژن الهی (که از قبل در مرکز جریانات موج نو و شعر دیگر بود) و همچنین هوشنگ چالنگی به خاطر در سفر بودن امضا نکردند، اما الهی به صورت تلویحی شعر حجم را تایید کرد. چالنگی که شعرش همیشه مورد توجه شاعرانی چون شاملو بود، به خاطر روحیۀ انزواطلبی که ویژگی عمومی شاعران شعر دیگر بود، تا ابتدای دهۀ 1380 مجموعه‌ای از اشعارش منتشر نکرد. طی دو دهۀ 1380 و 1390 با توجه دوباره به شعر و شاعران این جریان، وی نیز ابتدا در سال 1380 مجموعه‌ای را با عنوان زنگوله تنبل و 7 سال بعد مجموعۀ دیگری از اشعارش را با عنوان آبی ملحوظ به دست نشر سپرد. پس از این دو کتاب، گزیدۀ اشعارش در سال 1391 توسط انتشارات مروارید و مجموعۀ کامل اشعار او در سال 1393 توسط نشر افراز منتشر شده است.
شعر چالنگی، شعری موجز است. توجه به عناصر اقلیمی و طبیعت زادبوم او در سروده‌هایش جلوه‌ای تازه به آن‌ها داده است. بازآفرینی اسطوره در شکلی تازه، فراروی از شکل تقطیع نیمایی، تصویرهای فراواقعی، آشنازدایی و استعاره‌گرایی از دیگر ویژگی‌های مهم شعر اوست.
نمونۀ شعر
پروانه
ابریشم اتفاق
بافته با گذشت بادها
برمی‌خیزد پروانۀ پشیمان
بی‌آن‌که بنوشمش
پس کجای آتش را می‌گیری
ای زبان گام‌زدن‌ها
تو چون منی
نشسته گریان
وقتی به هم می‌خورند
غلامان یخ‌بستۀ آسمان