ابوموسی، جزیره
ابوموسی اشعری، عبدالله بن قیس
واقع در خلیج فارس. در دوراب‌های ۱۹۱کیلومتری جنوب غربی بندر عباس، در استان هرمزگان، و در دوراب‌های ۷۵کیلومتری جنوب شرقی بندر لنگه قرار دارد. طول این جزیره پنج کیلومتر، مساحت آن دوازده کیلومتر مربع، و ارتفاع بلندترین نقطۀ آن، با نام کوه حلوا، ۱۱۰ متر است. شهر ابوموسی در ساحل غربی آن واقع شده و شهرک صیادی از دیگر آبادی‌های آن است. فاقد رودخانه است و جز چند مسیل کوچک در بخش شمالی و شرقی آن، زهاب‌های دیگری در این جزیره دیده نمی‌شود. نواحی شمالی آن تا اندازه‌ای ناهموار و پرعارضه است و نیمۀ جنوبی آن را دشت شنی همواری تشکیل داده است. این جزیره را در گذشته بوموسی، بن موسی، و بوموف می‌نامیدند. محمدمهدی ملک‌التجار حاکمِ بنادر و جزایرِ خلیج فارس، در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار، پرچم ایران را بر فراز ابوموسی برافراشت و امتیاز استخراج خاک سرخ آن را به انگلستان واگذار کرد و در زمان مظفرالدین‌شاه بخش گمرک ابوموسی دایر شد. انگلیسی‌ها، در اواخر قرن ۱۹، به بهانۀ مبارزه با راه‌زنان دریایی و برده‌فروشی و برای دفاع از هندوستان، به خلیج فارس نیرو فرستادند و مانع کار مأموران ایرانی در جزیرۀ ابوموسی شدند. شیخ شارجه، که از سوی بریتانیا حمایت می‌شد، از موقعیت استفاده کرد و مدعی مالکیت ابوموسی شد. در ۱۳۵۰ش، نیروی دریایی ایران در جزیرۀ مزبور پیاده شد و بیگانگان را از آن‌جا بیرون راند و مالکیت راستین خود را بر جزیرۀ مزبور مسجّل کرد.