اسلوواکی
اِسلوواکی (Slovakia)
| اسلوواکی | |
|---|---|
| نام فارسی | اِسلوواکی |
| نام لاتین | Slovakia |
| نظام سیاسی | جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری |
| جمعیت | 5,435,273 نفر |
| موقعیت | اروپای مرکزی |
| پایتخت | براتیسلاوا |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | 110/8 |
| رشد سالانه (درصد) | صفر |
| شهرهای اصلی | براتیسلاوا، بانسکابیستریتسا، کوشیتسه، نیترا، پرشو، ژیلینا |
| زبان | اسلواکیایی |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | 49035 |
موقعیت. کشور جمهوری اسلوواکی در اروپای مرکزی و بین کشورهای لهستان در شمال، اوکراین در شرق، مجارستان در جنوب، اتریش در غرب، و چک در شمال غربی جای دارد. این کشور که در ۱۹۹۳ از تجزیۀ کشور چکوسلوواکی تشکیل شده است ۴۹,۰۳۵ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن شهر براتیسلاوا[۱] است.
سیمای طبیعی. اسلوواکی سرزمینی کوهستانی است و خط‌الرأس کوه‌های کارپات[۲]، در شمال، مرز این کشور با لهستان را تشکیل می‌دهد و رود بزرگ دانوب، در جنوب، بخشی از خاک این کشور را از مجارستان جدا می‌کند. رشته‌کوه‌های تاترا[۳]، که بخش جنوبی کوه‌های کارپات محسوب می‌شوند و به معدن‌کو‌ه[۴]های اسلوواکی معروف‌اند، در نواحی مرکزی کشور جا دارند. کوه گرلاکوفسکی[۵]، نزدیکِ مرز لهستان و در کوه‌های کارپات با ۲,۶۵۵ متر ارتفاع، بلندترین نقطۀ این کشور محسوب می‌شود. کوه‌های کارپات، یا ارتفاعات شمالی کشور، سراسر پوشیده از جنگل است و نواحی جنوبی آن، که بخشی از جلگۀ بزرگ و حاصل‌خیز مجارستان است، از کشتزار‌های وسیعی تشکیل یافته که با رود دانوب و ریزابه‌های متعدد آن مشروب می‌شوند. اسلوواکی سرزمینی پرآب است و علاوه بر رود بزرگ دانوب، که از مرز جنوب غربی این کشور می‌گذرد، رودخانه‌های موراوا[۶] در مرز اتریش، واخ[۷]، نیترا[۸]، هورن[۹]، توریسا[۱۰]، و اوندووا[۱۱] و نیز بسیاری رودهای دیگر که همگی به رودخانۀ بزرگ دانوب می‌ریزند، شبکۀ زهاب‌های این کشور را تشکیل می‌دهند. کشور اسلوواکی به هشت استان تقسیم می‌شود و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از براتیسلاوا، بانسکابیستریتسا[۱۲]، کوشیتسه[۱۳]، نیترا، پرشو[۱۴]، و ژیلینا[۱۵]. این کشور اقلیم قاره‌ای مرطوب دارد و تابستان‌های آن گرم و زمستان‌هایش سرد و یخبندان است. بارندگی‌های آن، که بیشتر با طوفان‌های تندری همراه است، غالباً در تابستان روی می‌دهد. پاییز خشک و آفتابی و بارندگی‌های کوتاه توأم با رعد و برق از ویژگی‌های بهار آن است. میانگین دمای شهر براتیسلاوا در دی ماه حدود ۱- درجۀ سانتی‌گراد است و در تیر ماه به حدود ۱۹ درجۀ سانتی‌گراد می‌رسد و میانگین بارندگی آن ۶۴۹ میلی‌متر است.
اقتصاد. با این‌که کمتر از یک‌سوم از سرزمین اسلوواکی قابل کشت است، ولی کشاورزی در اقتصاد آن نقش مهمی دارد و گندم، جو، چغندرقند، و سیب‌زمینی از عمده‌ترین فرآورده‌های آن به‌شمار می‌آیند و گوسفند و گاو و خوک دام‌های آن را تشکیل می‌دهند. جنگل‌داری از اهمیت ویژه‌ای برخودار است و آهن، مس، روی، منگنز، و سرب منابع زیرزمینی در حال بهره‌برداری این کشور را تشکیل می‌دهند. زغال‌سنگ کشور اسلوواکی نامرغوب است و بیشتر به مصرف نیروگاه‌های حرارتی می‌رسد و نیروی برقابی (هیدروالکتریک) مکمل آن است. کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی اسلوواکی پیرامون شهرهای براتیسلاوا و کوشیتسه متمرکزند و بزرگ‌ترین منبع اقتصادی کشور را تشکیل می‌دهند.
حکومت و سیاست. نوع حکومت اسلوواکی جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری، به نام مجلس شورای ملی، است. مجلس مزبور از ۱۵۰ نماینده که برای چهار سال انتخاب می‌شوند تشکیل شده و رئیس‌جمهور این کشور برای یک دورۀ پنج‌ساله برگزیده می‌شود و رهبر حزب اکثریت مقام اجرایی نخست‌وزیری و تشکیل هیئت دولت را برعهده دارد.
مردم و تاریخ. جمعیت اسلواکی حدود ۵,۴۳۵,۲۷۳ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۱۱۰.۸ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ آن صفر است و تقریباً ۸۶ درصد از مردم این کشور را اسلوواکی‌ها تشکیل داده‌اند، ۶۰ درصدشان مسیحی و پیرو کلیسای کاتولیک‌اند و ۵۵ درصد از آنان در شهرها به‌سر می‌برند. زبان رسمی این کشور اسلواکیایی است و میانگین امید به زندگی در این سرزمین ۷۲ سال است و ۹۹ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. ایلیری‌ها، سلت‌ها، و ژرمن‌ها ساکنان اولیۀ سرزمینی‌اند که امروز به اسلوواکی معروف است و اسلوواک‌ها، که تیر‌ه‌ای از قوم اسلاوند، بین قرن‌های ۶ و ۷م به این سرزمین مهاجرت کردند. اسلوواکی در قرن ۹م ضمیمۀ امپراتوری موراوی شد و مردم آن به مسیحیت گرویدند. این سرزمین پس از سقوط امپراتوری موراوی مدت‌های طولانی تحت استیلای مجارستان قرار گرفت. با فروپاشی امپراتوری اتریش و مجارستان (۱۹۱۸) دو ملت اسلوواک و چک با هم متحد شدند و جمهوری چکسلوواکی را تشکیل دادند و توماس مازاریک را به‌منزلۀ نخستین رئیس‌جمهور خود برگزیدند. آلمان در مارس ۱۹۳۹، بوهم و موراوی را تصرف کرد و بدین‌ترتیب اسلوواکی به تحت‌الحمایگی آلمان نازی درآمد. در جنگ جهانی دوم جزء نیروهای محور قرار گرفت و در ۱۹۴۴ به‌وسیلۀ ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی اشغال شد. پس از پایان جنگ مجدداً در جمهوری چکسلوواکی ادغام گردید و دولتی کمونیست زمام امور کشور را دردست گرفت. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و آزادشدن کشورهای اروپای شرقی (۱۹۹۱)، دامنۀ اختلاف میان چک‌ها و اسلوواک‌ها بالا گرفت و کشور چکسلوواکی به دو کشور کوچک اسلوواکی و چک تقسیم شد و جمهوری اسلوواکی در اول ژانویۀ ۱۹۹۳ به استقلال رسید.