اسماعیل بن لولو
اسماعیل بن لُؤلُؤ
ملقب به الملک الصالح رکن‌الدین حاکم موصل. از سوی پدرش حاکم سنجار بود. پس از فتح بغداد به حضور هولاکوخان رسید و از طرف او به خدمت منکوقاآن رفت و بعد از مرگ پدرش در ۶۵۶ یا ۶۵۷ فرمانروای موصل گردید. در آغاز با مغولان روابط خوبی داشت، ولی در ۶۵۹ق به‌‌همراه برادرش، ملک مجاهد، به حضور سلطان مصر بَیبَرس صالحی رسید و مورد استقبال و تکریم بسیار قرار گرفت، سپس همراه او به شام آمد و از آن‌جا به قلعۀ موصل بازگشت. در نصیبین سپاه مغول را شکست داد و سردار آنان ایلکا نوین (یا ایکانوین) را به‌‌قتل رساند. هولاکو خشمگین از این حادثه، سپاهی به همراه ملک مظفر، حاکم ماردین، به موصل گسیل داشت. سپاه مغول در اوایل ۶۶۰ق قلعۀ موصل را به محاصره درآورد، اما براثر مقاومت سرسختانۀ ملک صالح، عقب نشست و ناچار به محاصرۀ شهر اکتفا کرد. در طول محاصره که هشت تا دوازده ماه طول کشید، ملک صالح از سلطان شام استمداد جست، او نیز امیر شمس‌الدین البرلی (در بعضی مراجع: ایلبرک) را به کمک او فرستاد اما سپاه شام در سنجار به‌‌دست مغولان نابود شد. ملک صالح ناچار پس از گرفتن امان، قلعه را در ۶۶۰ق تسلیم کرد، مغولان برخلاف تعهداتشان شهر را تخریب و مردم را قتل و غارت کردند و ملک صالح و تنی چند از اعضای خانواده‌اش را به نزد هولاکوخان فرستادند. به دستور او، نخست پوست صورت اسماعیل را کندند و پس از آن به همراه سایر اعضای خانواده، اعدامش کردند. او حاکمی نرمخو، دادگستر و خوش‌رفتار بود.