گدار، ژان ـ لوک (۱۹۳۰)
ژان ـ لوک گدار (پاریس 3 دسامبر ۱۹۳۰- سوییس 13 سپتامبر 2022م) (Jean-Luc Godard)
| ژان ـ لوک گدار Jean-Luc Godard | |
|---|---|
| زادروز |
پاریس 3 دسامبر ۱۹۳۰م |
| درگذشت | سوییس 13 سپتامبر 2022م |
| ملیت | فرانسوی |
| تحصیلات و محل تحصیل | مردم‌شناسی- دانشگاه سوربون |
| شغل و تخصص اصلی | کارگردان و فیلمنامه‌نویس سینما |
| سبک | موج نو |
| آثار | از نفس افتاده (۱۹۵۹)، موج نو (۱۹۹۰)؛ ریشه‌های قرن بیست و یکم (۲۰۰۰) |
| گروه مقاله | سینما |
| خویشاوندان سرشناس | آنا کارینا (همسر)؛ آن ویازمسکی (همسر) |
| جوایز و افتخارات | دو خرس نقره‌ای و یک خرس طلای جشنواره فیلم برلین؛ شیر طلا، جایزۀ هیأت داوران و شیر طلای افتخاری جشنوارۀ فیلم ونیز ؛ جایزه اسکار افتخاری |
کارگردان، فیلمنامه‌نویس، منتقد و نظریه‌پرداز فرانسوی سینما. فیلمساز سیاسی و نئومدرن، از رهبران موج نو[۱] سینمای فرانسه و محبوب‌ترین فیلمساز فرانسوی نزد منتقدان سینمایی و همچنین روشنفکران بود. او را تأثیرگذارترین فیلمساز فرانسویِ دوران پس از جنگ جهانی دوم می‌دانند که با شیوۀ خود در روایت، تدوین، صداگذاری و فیلمبرداری، فرم فیلم متحرک را متحول کرد. با فیلم از نفس افتاده[۲] (۱۹۵۹) به‌شهرت رسید. داستان‌گویی این فیلم، که ماجرایش ملهم از فیلم‌های گانگستری[۳] امریکایی است، نگاه سنت‌شکنانۀ او را به سینمای روایتیِ مرسوم و درهم‌ریختن قواعد آن به‌خوبی نشان می‌دهد. گدار که در دهۀ ۱۹۵۰ جزو منتقدان مجلۀ سینمایی کایه دو سینما[۴] بود، در آثارش به کشف قواعد سینمایی و بررسی‌ای تلویحی از شمایل‌نگاری[۵] دوران خود می‌پردازد، و در فیلم‌هایش که اغلب آثاری تجربی‌اند از هنرهایی دیگر همچون نقاشی، موسیقی، ادبیات، و حتی خودِ سینما بهره می‌گیرد. گدار نگارش فیلمنامۀ تمام آثارش را خود انجام داده بود. وی طی دوران فعالیت سینمایی‌اش موفق شد جوایز معتبری کسب کند که دو خرس نقره‌ای و یک خرس طلای جشنواره فیلم برلین، شیر طلا، جایزۀ هیأت داوران و شیر طلای افتخاری جشنوارۀ فیلم ونیز و همچنین جایزۀ اسکار افتخاری از مهم‌ترین آنها هستند. از گدار طی حدود 60 سال فعالیت حرفه‌ای در سینما، بیش از یکصد فیلم بر جای مانده است.
در خانوادۀ سوئیسی ثروتمند و فرهیخته‌ای در پاریس زاده شد. هنگام آغاز جنگ جهانی دوم پدر و مادرش او را به سوئیس فرستادند. در پایان دهۀ ۱۹۴۰ به پاریس بازگشت و از دانشگاه سوربون مدرک مردم‌شناسی دریافت کرد. پس از این و از اوائل دهۀ 1950 (ابتدا به عنوان روزنامه‌نویس و بعد فیلمساز) در شمایل آوانگاردترین و در عین حال عاصی‌ترین چهرۀ هنری فرانسه به سینما روی آورد و به گروهی از دوستان همفکر جوان خود چون کلود شابرول، فرانسوا تروفو، اریک رومر و ژاک ریوت[۶] پیوست که موج نوی سینمای فرانسه را راه انداختند. گدار به مثابه هنرمندی چپگرا طی تمام دوره‌های فعالیت حرفه‌ای (جز در کهولت و سال‌های پایانی عمرش) شمایل تمام‌قد روشنفکری بود که مدام در برابر تباهی موجود با هنرش و بیرون از ابزار هنر مبارزه کرد. دو همسرش آنا کارینا[۷] (از ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۷) و آن ویازمسکی[۸] (از ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۹) هردو بازیگر و شاخص‌ترین بازیگران زن فیلم‌های او بودند.
گدار در خانه‌اش در رولِ[۹] سوییس، با خودکشی کمکی به زندگی‌اش پایان داد.
برخی از آثار سینمایی
- ۱۹۶۰ ازنفس‌افتاده
- ۱۹۶۱ زن زن است
- ۱۹۶۲ گذران زندگی
- ۱۹۶۳ سرباز کوچک
- ۱۹۶۳ تفنگداران
- ۱۹۶۳ تحقیر
- ۱۹۶۴ دسته جداافتاده‌ها
- ۱۹۶۴ یک زن شوهردار
- ۱۹۶۵ آلفاویل
- ۱۹۶۵ پی‌یرو خله
- ۱۹۶۶ مذکر، مؤنث
- ۱۹۶۶ ساخت آمریکا
- ۱۹۶۷ دو سه چیزی که از او می‌دانم
- ۱۹۶۷ چینی
- ۱۹۶۷ تعطیلات آخر هفته
- ۱۹۶۸ یک به‌علاوه یک
- ۱۹۶۸ فیلمی همچون دیگران
- ۱۹۷۰ بادی از شرق
- ۱۹۷۱ ستیز در ایتالیا
- ۱۹۷۱ ولادیمیر و رزا
- ۱۹۷۲ همه‌چیز روبه‌راه است
- ۱۹۷۵ شماره دو
- ۱۹۷۶ اینجا و جایی دیگر
- ۱۹۸۰ هر کسی برای خودش
- ۱۹۸۲ شور
- ۱۹۸۳ نام کوچک: کارمن
- ۱۹۸۵ درود بر مریم
- ۱۹۸۵ کارآگاه
- ۱۹۸۷ شاه لیر
- ۱۹۸۷ حق خود را بگیر
- ۱۹۹۰ موج نو
- ۱۹۹۱ آلمان سال ۹۰ نه صفر
- ۱۹۹۳ افسوس بر من
- ۱۹۹۶ همیشه موتسارت
- ۲۰۰۱ در ستایش عشق
- ۲۰۰۴ موسیقی ما
- ۲۰۱۰ فیلم سوسیالیسم
- ۲۰۱۴ خداحافظی با زبان
- ۲۰۱۸ کتاب تصویر