مسجد لرزاده
مسجد لرزاده
از مساجد معروف شهر تهران که در 1322ش توسط علی اکبر برهان تأسیس شد. از این رو، به مسجد برهانیه نیز معروف است.
چون معمار این مسجد حسین لرزاده بوده و در خیابان لرزاده منشعب از خیابان خراسان قرار گرفته، به «مسجد لرزاده» شهرت یافته است.
این مسجد بر اساس معماری قاجاریه با طاق‌های هفت کاسه، ستون‌های متعدد و محراب کوچک با کاشی‌کاری فیروزه‌ای رنگ، در مساحتی بالغ بر هزار و صد متر مربع ساخته شده است.
علی اکبر برهان در این مسجد، مدرسۀ علمیه ای نیز ایجاد کرد که در آن، بسیاری از استادان و فقهای حوزۀ علمیه تهران پرورش پیدا کردند. اولین امام جماعت مسجد لرزاده نیز شخص آیت‌الله برهان بود.
مسجد لرزاده به جز او، چندین امام جماعت داشت که عبارت بودند از: حجت‌الاسلام حاج سید محمد شجاعی که در دوره آیت‌الله برهان و بعد از وفات ایشان گه‌گاه به اقامۀ نماز می‌پرداخت، حاج شیخ علی‌آقا تنکابنی ،معروف به فلسفی که از 1341 تا 1350ش امام جماعت مسجد بود، و از 1350ش نیز آیت‌الله عباسعلی عمید زنجانی.
از دیگر اشخاصی که در مسجد لرزاده به منبر می‌رفتند و از مهم ترین وعاظ آن بودند، می توان به شیخ حسین انصاریان (از1347ش)، و محمد آشوری (در 1351 و 1352 )، اشاره کرد.
در 1342ش، آیت‌الله شیخ جواد فومنی حائری برای مدت کوتاهی امام جماعت مسجد لرزاده بود. او از علمای مبارز بود و در منابر و مساجد، برنامه‌های ضد حکومت شاهنشاهی داشت.
آغاز فعالیت سیاسی مسجد لرزاده هم به زمان علی اکبر برهان بازمی‌گردد. در آن زمان، این مسجد از مراکز مهم مبارزه با حکومت پهلوی بود و از 1350 تا 1357 کانون مبارزات انقلابی در جنوب شرقی تهران و مرکز تجمع جوانان انقلابی به خصوص دانشجویان به شمار می رفت.
در کنار مسجد لرزاده، مدرسه‌ای نیز با همین نام ساخته شد که از همان سال‌های آغازین فعالیت مسجد، حوزۀ علمیۀ مسجد نیز تحت هدایت و مدیریت آیت‌الله برهان، فعال بود و آیات عظام محمدرضا مهدوی کنی، علی‌اکبر ناطق نوری، حسین انصاریان، سیدقاسم شجاعی و احمد مجتهدی تهرانی، از شاگردان تراز اول این مدرسۀ علمیه بودند.
از آن‌جا که بسیاری از شهدای اوایل انقلاب در جنوب تهران از شرکت‌کنندگان و فعالان مسجد لرزاده بودند، با تلاش حجت‌الاسلام عمید زنجانی، درمانگاه خیریه‌ای به نام «درمانگاه شهدای لرزاده»، پایین‌تر از مسجد تأسیس شد.