موزس مندلسون
موزس مندلسون (دسائو 6 سپتامبر 1729- برلین 4 ژانویه 1786م) Moses Mendelssohn
فیلسوف آلمانی. بانفوذترین متفکر یهودی آلمانی در قرن 18م بود. در شهر زادگاهش و سپس از 14سالگی در برلین تعلیمات یهودی دید و علاوه بر مطالعۀ فلسفۀ ابن میمون به فراگیری زبان‌های لاتین، یونانی، فرانسه و انگلیسی نیز پرداخت. مندلسون معتقد بود که یهودیان می‌توانند بدون ترک آیین خود، فرهنگ جدید غرب را جذب کنند. اگرچه معاصر کانت بود، اما بیش‌تر به شرح و تفسیر آرای لایب‌نیتس و ولف می‌پرداخت. پژوهش‌هایش در زیباشناسی تا حدودی بر کانت تأثیر گذاشت.
مهم‌ترین اثر فلسفی مندلسون به نام فدون[۱] (چاپ 1767م) که نفس را بسیط و از این‌رو زوال‌پذیر می‌دانست، آماج حملۀ کانت بوده است. مندلسون کوشید با نگارش مقالات و ترجمۀ کتاب مقدس به آلمانی و تفسیر عبری آن، هم‌کیشانش را با اندیشه‌های روشنگری آشنا کند. در مقالۀ «اورشلیم[۲]» (1783م) نخست جدایی مذهب و سیاست را مطرح کرد و سپس از دادن حقوق کامل به یهودیان دفاع کرد. لسینگ چنان به او ارج می‌نهاد که نامش را در عنوان نمایشنامۀ ناتان خردمند (1781) جاودان کرد.
برخلاف پایبندی سرسختانۀ موزس به آیین یهودی فرزندش به مذهب پروتستان گروید. فلیکس مندلسون، آهنگساز نامدار سدۀ 19م، نوۀ او بود.