قازان
قازان (Kazan)
شهر و بندری در ساحل ولگا[۱]، و مرکز اداری و اقتصادی تاتارستان[۲]، در غرب فدراسیون روسیه[۳]. ۱,۱۱۳,۶۰۰ نفر جمعیت دارد (۲۰۰۳). مرکز فرهنگی تاتارستان و دارای کارخانه‌های بزرگ کشتی‌سازی، ماشین‌آلات، کمپرسور، تجهیزات دندان‌پزشکی، و مواد شیمیایی (مانند تولید مواد منفجره، پلاستیک مصنوعی، صابون و مواد عکاسی) است و صنایع بزرگ چرم‌سازی و تولید پوست خز دارد. این شهر همچنین با داشتن رودبندر و فرودگاه و به علت این‌که در تقاطع اصلی شبکۀ راه‌آهن قرار دارد، مرکز مهم حمل و نقل به‌شمار می‌رود. تاتارها قازان را در نیمۀ دوم قرن ۱۴م بنا کردند که در ۴۵کیلومتری محل کنونی قرار داشت؛ از ۱۴۴۵م پایتخت خانات قازان[۴] مستقل بود (بخشی از اردوی زرین[۵]) و در ۱۵۵۲ به‌تصرّف ایوان مخوف[۶] درآمد. در ۱۷۰۸ مرکز ناحیۀ ولگا شد و در شورش پوگاچِف[۷] در ۱۷۷۴ تصرف و به آتش کشیده شد. سازمان‌های آموزشی قازان نیز اهمیت دارند؛ در دانشگاه آن (تأسیس در ۱۸۰۴) لئون تولستوی[۸] و ولادیمیر لنین[۹] تحصیل کردند. شعبه‌ای از آکادمی علوم روسیه[۱۰] (۱۹۴۵) نیز در این شهر است. سالن تئاتر شهر به قرن ۱۸ تعلق دارد و بسیاری از بناهای قرون ۱۶ تا ۱۹ در شهر برجا مانده‌اند.