بهمئی، شهرستان
بهمئی، شهرستان (County) Bahmai
| بهمئی، شهرستان | |
|---|---|
| کشور | پرونده:Flag of Iran.svg ایران |
| استان | کهگیلویه و بویراحمد |
| بخش | بخش‌‌های مرکزی، ممبی، و سرآسیاب یوسفی |
| جمعیت | 38,136نفر (1395ش) |
| موقعیت | نواحی شمال غربی استان کهگیلویه و بویراحمد |
| نوع اقلیم | آب و هوای معتدل کوهستانی در نواحی شرقی؛ آب و هوای گرم و نسبتاً خشک در نواحی شرقی |
| ارتفاع از سطح دریا | حدود 1500متر |
| تولیدات و صنایع مهم | غلات، خرما، لیمو، زیتون، پرتقال، بادام، انگور، انار، انجیر، زردآلو و پسته |
| برخی بناهای مهم | سنگ‌نوشته‌های دورۀ الیماییِ تنگ سروک؛ آثار معماری صخره‌ای تنگ ماغر؛ بقعۀ امامزادگان سید اسدالله و سید ابراهیم؛ امامزاده بابا احمد |
| نام لاتین | Bahmai |
| شهر ها و آبادی های مهم | شهرهای لیکک، قلعه ممبی، و سرآسیاب یوسفی |
واقع در نواحی شمال غربی استان کهگیلویه و بویراحمد، مشتمل بر بخش‌‌های مرکزی، ممبی[۱]، و سرآسیاب یوسفی، با مرکزیت اداری شهر لیکک[۲]. سکونتگاه ایل بهمئی، از گروه لیراوی کوه (از ایلات لر بزرگ)، است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش، جمعیت این شهرستان 38,136نفر است؛ برپایۀ اطلاعات مرکز آمار ایران، از این رقم حدود 47درصد روستانشین، حدود 52درصد شهرنشین و حدود یک‌درصد عشایر کوچ‌رو هستند. این شهرستان، شامل شش دهستان به نام‌های آب الوان[۳]، بهمئیِ گرمسیریِ جنوبی، بهمئیِ گرمسیریِ شمالی، رود تلخ[۴]، سرآسیابِ یوسفی، و کفش‌کنان[۵]، و سه شهر به نام لیکک، قلعه ممبی[۶] و سرآسیاب یوسفی می‌شود. دو شهر اخیر بنا بر حکم وزیر کشور وقت، در تیر 1400ش از وضعیت روستایی به شهر ارتقاء یافته‌اند، اما به دلیل جمعیت کم هنوز فاقد شهرداری هستند. شهرستان بهمئی در نواحی شمالی و غربی و جنوبی با استان خوزستان، در شرق میانی با شهرستان لنده[۷] و در شرق شمالی و جنوبی با شهرستان کهگیلویه محدود می‌شود. گسترۀ ایل‌روی ایل بهمئی که در دهه‌های اخیر با یکجانشینی سکونتگاه دائمی آنها شده، در دورۀ معاصر و پیش از ایجاد استان کهگیلویه و بویراحمد بخشی از نواحی شمالی شهرستان بهبهان بوده است. در اواخر دهۀ 1360ش این محدوده به تابعیت شهرستان کهگیلویه درآمد و تا اوایل زمستان 1383ش همچنان بخشی از شهرستان مذکور بود. نهایتاً براساس تصویب‌نامۀ هیأت دولت در جلسۀ 9 دی ۱۳۸3ش، با انتزاع بخش بهمئی و روستاها و اماکن دیگری از بخش مرکزی شهرستان کهگیلویه، شهرستان بهمئی ایجاد شد.
آبادی‌های بهمئی در دامنه‌های رشته‌کوه زاگرس و دشت‌های مجاور جلگۀ خوزستان بنا شده‌اند؛ از این‌رو دارای دو اقلیم متفاوت است: آب و هوای معتدل کوهستانی، با تابستان‌های خنک و زمستان‌های سرد و برفی در نواحی شرقی؛ آب و هوای گرم و نسبتاً خشک در نواحی شرقی. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا حدود 1500متر، و با میانگین بارندگی سالانۀ 800میلیمتر، جزو مناطق نسبتاً مرطوب ایران است. شغل اصلی مردم این شهرستان دامداری و خرید و فروش محصولات دامی و لبنی و پس از آن کشاورزی و کار در معادن (سلستین، گچ و بوکسیت) و سایت‌های استخراج نفت (با بیش از 50 چاه فعال) است. مهم‌ترین محصولات کشاورزی و باغی این شهرستان غلات، خرما، لیمو، زیتون، پرتقال، بادام، انگور، انار، انجیر، زردآلو و پسته است.
تنگ سروک[۸] با سنگ‌نوشته‌ها و استودان‌های دورۀ الیمایی و اشکانی، تنگ ماغر[۹] با آثار معماری صخره‌ای از دورۀ ساسانی، تالاب برم الوان[۱۰] با مناظر طبیعی زیبا و بقعۀ امامزادگان سید اسدالله و سید ابراهیم (از دورۀ ایلخانی) و امامزاده بابا احمد (از دورۀ سلجوقی) از جمله جاذبه‌های گردشگری این شهرستان هستند.