بالابان
بالابان
(یا: نرمه‌نای) سازهای بادی با زبانه‌ای منفرد و دولایه. در آذربایجان به بالابان و در کردستان و کرمانشاهان به نرمه‌نای مشهور است. نوعی از این ساز در ارمنستان رایج است و دودوک نامیده می‌شود. بدنه‌ای چوبی با هفت سوراخ صوتی در جلو، یک سوراخ صوتی در پشت و زبانه‌ای بزرگ و پهن دارد. زبانۀ آن از سه قسمت تشکیل شده است؛ قسمت اصلی آن، حلقه‌ای است برای تنظیم کوک و طوقی بیضی‌مانند برای محافظت از زبانه در مواقعی که نواخته نمی‌شود. زبانه یا قمیشِ بالابان، در مقایسه با سازهای بادی، بزرگ‌تر و پهن‌تر است و مهم‌ترین و حسّاس‌ترین قسمت این ساز است. ساز مذکور زبانه‌هایی با اندازه‌های مختلف دارد که هریک برای یک کوک یا یک سقف صوتی کاربرد دارد. در کردستان و کرمانشاهان، نرمه‌نای با همراهی تمبک نواخته می‌شود. در مناطق مذکور رپِرتوآر نرمه‌نای شامل آهنگ‌های رقص و ترانه‌های کردی است. این ساز در آذربایجان شرقی، ساز عاشیق‌هاست. بدین‌ترتیب، آنسامبل موسیقی عاشیقی، در آذربایجان شرقی، شامل خواننده (عاشیق و نوازندۀ ساز)، بالابان و قاوال (دایره) است. رپرتوآر بالابان، در آذربایجان شرقی نیز، شامل مقام‌های موسیقی عاشیقی یاهاواها و گاه آهنگ‌های رقص است.