تمبک
(یا: تنبک، دنبک، ضرب) سازی از خانوادۀ سازهای کوبه‌ای و ضربه‌ای دارای پوست یک‌طرفه (یک‌طرف باز). یگانه ممبرانوفون اصلی و رسمی در اجرای ریتم و همراهی با سازهای موسیقی کلاسیک ایران در موقع اجرای ضربی، رِنگ، چهار مضراب، تصنیف و پیش‌درآمد است. در موسیقی برخی از نواحی ایران نیز تمبک متداول است. محفظۀ صوتی تمبک یا تنۀ آن عبارت است از استوانه‌ای که بر یک سر آن پوست کشیده می‌شود و سر دیگر آن به استوانه‌ای باریک‌تر متصل می‌شود که گلویی یا نفیر نامیده می‌شود. گلویی نیز خود به دهانۀ شیپوری انتهای تمبک متصل می‌شود. جنس تمبک از چوب یا ورق فلزی است. تمبک مورد استفاده در موسیقی کلاسیک ایران و بعضی از نواحی ایران از جنس چوب است و به‌صورت یکپارچه ساخته می‌شود. جنس تمبک‌ها مناطق دیگر از قطعات ورق‌های فلزی است که با پرچ به‌هم متصل‌اند. در موسیقی کلاسیک ایران و برخی از نواحی، نوازنده تمبک را روی یکی از زانوها قرار می‌دهد و با همۀ انگشتان و کف هر دو دست می‌نوازد. و یا آن را با تسمه‌ای به کتف می‌آویزد و به‌صورت ایستاده یا در حین حرکت می‌نوازد. در گذشته، نقش تمبک در موسیقی کلاسیک ایران، ساده‌تر و در اجرای قالب‌های اصلی ریتم در همراهی با دیگر سازها محدود بود؛ اما در نیم قرنِ گذشته، تکنیک‌های پیچیده‌ای برای این ساز طراحی و اجرا می‌شود. ضرب زورخانه، تمبک بزرگی است که مرشدها در زورخانه می‌نوازند.
