دوزله
دوزَلِه
(زَل یعنی نی و دوزَله یعنی دو نِی) از سازهای بادی مضاعف (دوتایی) که دو زبانۀ یک لایه دارد. هر زبانه بر روی لوله‌ای صوتی قرار می‌گیرد. انواع گوناگون این ساز امروز در برخی نواحی ایران، چون کردستان، کرمانشاهان، شمال و جنوب خراسان، ایلام، مناطقی از خوزستان، هرمزگان، بوشهر و بعضی مناطق ترکمن‌صحرا رایج است. با نام‌هایی چون دوزله، قُمشَه، دوسازه، دونِی، نی‌جفتی، جفتی، و قلم جفتی نیز مشهور است. در نواحی گوناگون ایران در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف و با جنس‌های متنوع ساخته می‌شود؛ مثلاً در کردستان، کرمانشاهان، ایلام، و خراسان از استخوان یا نی و به‌ندرت از لوله‌های فلزی، در بوشهر و هرمزگان از نی ساخته می‌شوند. جنس زبانه‌ها بیشتر از نی و گاه از نی و فلز است. سازهای این گروه با شیوۀ نفس‌برگردان نواخته می‌شوند و معمولاً در مجالس عروسی و شادمانی کاربرد محدودی دارد. هرکدام از دو لولۀ صوتی این ساز پنج تا هفت سوراخ صوتی در جلو دارد و فاقد سوراخ پشت است. سازهای کوبه‌ای گوناگونی همراه با دوزله، قُشمِه یا نی نواخته می‌شود ازجمله دایره، تنبک، و دهل.