ویلنیوس
ویلْنیوس (Vilnius)
| ویلنیوس | |
|---|---|
| کشور | لیتوانی |
| نام لاتین | Vilnius |
| جمعیت | ۶۰۲,۴۲۰ نفر (۲۰۲۴) |
| موقعیت | بر ساحل رود نریس |
| تولیدات و صنایع مهم | تولید وسایل برقی، پارچه، مواد شیمیایی و غذایی، و چو‌ب‌بری |
| برخی بناهای مهم | بناهای معماری باشکوه از قرون ۱۴م تا ۱۹ از جمله آکادمی علوم لیتوانی و یک دانشگاه (تأسیس ۱۵۷۹) |
| مساحت | ۴۰۱ کیلومتر مربع |
(به آلمانی ویلنا[۱]؛ به لهستانی ویلنو[۲]) پایتخت لیتوانی[۳]، بر ساحل رود نریس[۴]، با ۶۰۲,۴۲۰ نفر جمعیت (۲۰۲۴) و ۴۰۱ کیلومتر مربع مساحت. تقاطع مهم راه‌آهن و مرکز تجاری است. صنایع آن عبارت‌اند از تولید وسایل برقی، پارچه، مواد شیمیایی و غذایی، و چو‌ب‌بری. ویلنیوس، از ماندگاه کوچکی در قرن ۱۰م، به پایتخت لیتوانی در ۱۳۲۳م تبدیل شد. از ۱۵۶۹ تا ۱۷۹۵ که به روسیه[۵] منضم شد، تحت کنترل لهستان[۶] بود، و در آن سال، فرماندار کل استان‌های لیتوانی و بلاروس[۷] (روسیه سفید) در این شهر اقامت داشت. در قرون ۱۷ تا ۱۹، مرکز اصلی فرهنگ یهودی در اروپا[۸] بود. در پایان جنگ جهانی اول[۹] لهستان و لیتوانی ادعای مالکیت آن را داشتند. شهر مزبور در ۱۹۱۸ به اشغال روس‌ها درآمد و فوراً به لیتوانی مستقل تبدیل شد. اما، لهستان در اواخر آن سال شهر را اشغال کرد و تا ۱۹۳۹ که ضمیمۀ شوروی شد، در اختیار لهستان بود. نیروهای اشغال‌گر آلمانی (۱۹۴۱ـ۱۹۴۴) جمعیت یهودی شهر را نابود کردند. پس از تصرف مجدد آن به‌دست ارتش سرخ[۱۰]، مرکز جمهوری شوروی لیتوانی شد. این شهر مرکز فعالیت‌های لیتوانیایی‌ها برای کسب استقلال از شوروی (۱۹۸۹ـ۱۹۹۱) بود، و پس از استقلال در ۱۹۹۱ پایتخت کشور شد. آکادمی علوم لیتوانی[۱۱] و یک دانشگاه (تأسیس ۱۵۷۹) در ویلنیوس قرار دارد. این شهر دارای بناهای معماری باشکوه از قرون ۱۴م تا ۱۹ است.