موسیقی لرستان
موسیقی لرستان
در سرزمین لرستان قرن‌هاست که سه قوم لر، لک و بختیاری در کنار هم زندگی می‌کنند. این اقوام در حوزه‌های گوناگون بر هم اثر گذاشته و در عین همبستگی تاریخی و فرهنگی، هر کدام ویژگی‌های مستقل فرهنگی خویش را نیز حفظ کرده‌اند. موسیقی لرستان را در سه بخش یا سه دورۀ مختلف می‌توان طبقه‌بندی کرد که شامل ادوار سه‌گانۀ قدیم، میانه، و جدید است. از نگاهی دیگر این موسیقی را به اجمال در انواع زیر می‌توان خلاصه کرد: موسیقی کار، موسیقی مراسم عروسی، موسیقی مراسم عزا، موسیقی مراسم آیینی یارسان، شاهنامه‌خوانی، و نظامی خوانی. هوره از فرم‌های بدیع آوازهای باستانی ایران و مور یکی از انواع هوره است که مخصوص مراسم سوگ در این منطقه است و ساریخانی، آوازی مخصوص مراسم سوگ، نیز از دیگر نمونه‌های موسیقی لرستان محسوب می‌شود. موسیقی‌های لری و لکی با وجود داشتن اختلافات نظرگیر، وجوه مشترکی نیز دارند. تفاوت بین موسیقی لری و لکی در ویژگی‌های نغمه‌ای، مضمون شعرها و نیز در گویش زبان آن‌ها نهفته است. این تفاوت‌ها در آوازهای مویه کاملاً آشکار است. ترانه‌ها، آوازهای علی دوستی و مجموعۀ موسیقی‌های رقص هر کدام بخش‌هایی از موسیقی این ناحیه است. ترانه‌ها غالباً با همراهی کمانچه و تمبک (در قدیم دایره) و موسیقی رقص‌ها با سرنا و دهل اجرا می‌شوند. رقص‌های لرستان عبارت‌اند از سنگین‌سما، سه‌پا، دو‌پا، اوشاری (عشایری، شانه‌مشکی)، چپی، اورامانی، خان امیری، و هَل پرکه. زنان و مردان اغلب با هم می‌رقصند. در لرستان به‌جز مراسم عروسی، رقص‌ها در دیگر مراسم شادمانی نیز اجرا می‌شوند. از سازهای متداول در لرستان، سرنا، دهل، کمانچه، تمبک، دایره، نی، و تنبور درخور ذکرند.