آگینالدو، امیلیو (۱۸۶۹ـ۱۹۶۴)
آگینالْدو، اِمیلیو (۱۸۶۹ـ۱۹۶۴م)(Aguinaldo, Emilio)
| امیلیو آگینالدو |
|---|
رهبر انقلاب فیلیپین[۱]. در دهۀ ۱۸۹۰م مبارزی ملی‌گرا در جزیرۀ لوزون[۲] بود و رهبری شورش یک‌ساله را برضد حاکمان استعماری اسپانیا[۳] در فیلیپین (۱۸۹۶م) برعهده داشت، که موجب تبعید او به هنگ‌کنگ[۴] شد (۱۸۹۷م). پس از آغاز جنگ اسپانیاـ امریکا در آوریل ۱۸۹۸م، آگینالدو با کمک امریکا به لوزون بازگشت تا رهبری شورش برضد اسپانیا را در زمان حمله‌های امریکا برعهده گیرد. «جمهوری ویسایان[۵]» را با پایتختی مالولوس[۶] و ریاست جمهوری خود تأسیس کرد. آگینالدو مخالف پیمان صلحی بود که به جنگ اسپانیا و امریکا[۷] در ۱۸۹۹م پایان داد. او رهبری شورش دوساله را برضد نیروهای اشغالگر امریکا برعهده گرفت، که در آن ۴هزار امریکایی و ۱۰هزار فیلیپینی کشته شدند. در ژوئیۀ ۱۹۰۱م نسبت به امریکا سوگند وفاداری یاد کرد تا مشمول عفو شود. در ۱۹۳۵م نیز در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد ولی از مانوئل کوئزون[۸] شکست خورد. آگینالدو در نزدیکی کاویته[۹]، در جزیرۀ لوزون، زاده شد. از ۱۹۰۱م به بعد، از سیاست کناره گرفت، ولی همچنان خواستار استقلال کامل بود و به «گاریبالدی فیلیپین[۱۰]» شهرت یافت. در جریان جنگ جهانی دوم به همکاری با ژاپنی‌های اشغالگر فیلیپین متهم، ولی بعد تبرئه شد.