تبریز، شهرستان

تَبریز، شهرستان

تبریز، شهرستان
کشور	ایران
استان	آذربایجان شرقی
بخش	مرکزی، باسمنج و خسروشهر
جمعیت	۱,۵۷۹,۳۱۲ نفر (۱۳۸۵ش)
موقعیت	جنوب شهرستان ورزقان، غرب شهرستان‌های هریس و بستان‌آباد، شمال شهرستان اسکو و شرق شهرستان شبستر
نوع اقلیم	در ارتفاعات سهند سرد و نیمه‌خشک - در کوه‌پایه‌های شمالی معتدل مایل به سرد و نیمه‌خشک - در نواحی مرکزی معتدل و نیمه‌خشک
تولیدات و صنایع مهم	فرآورده‌های کشاورزی: انواع میوۀ درختی و جالیزی، غلات، پنبه، خشکبار، دانه‌های روغنی، لبنیات، و گوشت - فعالیت‌های صنعتی: ماشین‌سازی، پالایش نفت، تولید قند و شکر، انواع کنسرو، فرش، لوازم خانگی، شیشه و بلور، مواد لاستیکی (که از این بابت در ردیف اصفهان قرار دارد)، نساجی، و ریخته‌گری
شهر ها و آبادی های مهم	باسمنج، سردرود، لیقوان، خسروشهر، خلجان، لاهیجان، تازه‌کند، ینگی‌اسپران، و کندرود (غیر از تبریز)

شهرستانی در مرکز استان آذربایجان شرقی مشتمل بر بخش‌های مرکزی، باسمنج و خسروشاه با مرکزیت اداری شهر تبریز. از شمال به شهرستان ورزقان، از شرق به شهرستان‌های هریس و بستان‌آباد، از جنوب به شهرستان‌های مراغه و اسکو و از غرب به شهرستان شبستر محدود است. کوهستان سهند با ارتفاع ۳,۷۰۷متر در جنوب و کوهپایه‌های کوه کسبه در شمال، درّۀ پهناور تَلخه‌رود (آجی‌چای) را در میان گرفته‌اند. رودخانه‌های ورکش‌چای، تلخه‌رود، و باسمنج‌چای آن را مشروب می‌کنند. اقلیم آن در ارتفاعات سهند سرد و نیمه‌خشک و در کوه‌پایه‌های شمالی معتدل مایل به سرد و نیمه‌خشک و در نواحی مرکزی معتدل و نیمه‌خشک است. راه‌آهن تهران به جمهوری آذربایجان و تهران به ترکیه همراه با شبکه ‌راه‌های متعدد، این شهرستان را با دیگر نواحی ایران مرتبط می‌سازند. جمعیت شهرستان تبریز 1,773,033نفر است (1395ش). مردم این شهرستان به ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و شیعۀ دوازده‌امامی‌اند.

جز تبریز، شهرها و آبادی‌های آن عبارتند از: باسمنج، سردرود، لیقوان، خسروشاه، خلجان، لاهیجان، تازه‌کند، ینگی‌اسپران، و کندرود. شهرستان تبریز از نظر کشاورزی و صنعت از پیشرفته‌ترین نواحی ایران است. انواع میوۀ درختی و جالیزی، غلات، پنبه، خشکبار، دانه‌های روغنی، لبنیات، و گوشت، مهم‌ترین محصولات کشاورزی این شهرستان را تشکیل می‌دهند؛ ماشین‌سازی، پالایش نفت، تولید قند و شکر، انواع کنسرو، فرش، لوازم خانگی، شیشه و بلور، مواد لاستیکی (که از این بابت در ردیف اصفهان قرار دارد)، نساجی، و ریخته‌گری بخشی از فعالیت‌های صنعتی این شهرستان به‌‌شمار می‌آیند. در تبریز چندین‌ چشمۀ آب‌ معدنی‌ و گرم‌ وجود دارد، از جمله‌ بارِنج‌، صیدکَنْد، سیاوان‌ و کرگه‌.

---