میرزا هادی دولت آبادی
میرزا هادی دولت‌آبادی (دولت‌آباد اصفهان 1257 - تهران 1326ق)
| میرزا هادی دولت‌آبادی | |
|---|---|
| زادروز |
دولت‌آباد اصفهان 1257ق |
| درگذشت | تهران 1326ق |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | علوم دینی در اصفهان |
| شغل و تخصص اصلی | روحانی |
| شغل و تخصص های دیگر | نویسنده |
| آثار | فصل‌الکلام |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی |
| خویشاوندان سرشناس | سید عبدالکریم (پدر) |
(نام اصلی: سید هادی دولت‌آبادی، معروف به حاج میرزا سید هادی دولت‌آبادی) روحانی و نویسندۀ ایرانی دارای محراب و منبر، فرزند سید عبدالکریم و از نوادگان قاضی نورالله شوشتری. در قریۀ دولت آباد متولد شد. پس از طی دورۀ مقدماتی تحصیلات علوم دینی در زادگاهش و نیز اصفهان، در ۱۲۸۹ق به عتبات رفت و پس از گذراندن تحصیلات تکمیلی در ۱۲۹۴ق به اصفهان بازگشت. در سامرا و کربلا به ترتیب نزد میرزای شیرازی و شیخ زین العابدین مازندرانی تلمذ کرد.
با وجود آن‌که میرزا هادی و پسرانش ملبس به لباس روحانیت و از خانوادهای مذهبی و روحانی بوده اند، اما گروهی از مورخان تصریح میکنند که آنان اعتقادی به دین تشیع نداشته و این لباس را صرفاً بنا به مصالحی پوشیده بوده‌اند. میرزا هادی در اصفهان صاحب املاک بسیار بود، اما به اتهام بابیگری مورد غضب آقا نجفی اصفهانی و ظل السلطان قرار گرفت، تا آن‌جا که جمعی از مردم به هیجان آمدند و قصد حمله به خانۀ او و کشتن‌اش را داشتند که با مداخلۀ کنسول روس این غائله خاتمه یافت. خانوادۀ دولت آبادی ناچار به مهاجرت از اصفهان شدند. و میرزا هادی که رئیس مدرسۀ علمیۀ جلالیه بود، به علت مخالفت برخی از روحانیون اصفهان مدتی آن شهر را ترک کرد و چند ماه در مشهد و تهران به زندگی پرداخت. سپس دوباره به اصفهان برگشت و در ۱۳۰۳ق از راه عتبات به سفر حج رفت. اما پس از بازگشت به اصفهان و مواجه شدن مجدد با مخالفان خود در اصفهان، در ۱۳۰۶ق آن شهر را برای همیشه ترک کرد و ساکن تهران شد.
میرزا هادی اهل قلم بوده و کتابی در شرح مظالم ظل السلطان نوشته است. او کتاب فصل‌الکلام را در رد بر بهائیت نوشته و نسخۀ اصلی را برای میرزا حسینعلی نوری فرستاده است. كسروی معتقد بود كه ميرزا هادی نایب صبح ازل است.
دولت آبادی با خاتمه بیگم (فوت ۱۳۲۳ق)، نوۀ دختری فیلسوف مشهور، آخوند ملا علی نوری اصفهانی، ازدواج کرد. در اواخر عمرش و وقتی همسرش دچار بیماری مزمنی شد، با یکی از اقوامش با نام مرضیه خانم (ملقب به مونس آغا) ازدواج کرد. میرزا یحیی و صدیقه از جمله فرزندانش بودند. میرزا یحیی دولت آبادی از فعالان سیاسی و فرهنگی دوران قاجار و عصر پهلوی اول بود، و صدیقه دولت آبادی سال‌ها ریاست کانون بانوان ایران را بر عهده داشت. میرزا هادی دولت‌آبادی در ۱۳۲۶ق درگذشت و در گورستان ابن بابویه به خاک سپرده شد.