ابوالفدا، اسماعیل بن علی (دمشق ۶۷۲ ـ۷۳۲ق)

اسماعیل بن علی ابوالفدا;
زادروز	دمشق ۶۷۲ق;
درگذشت	۷۳۲ق
ملیت	عرب
شغل و تخصص اصلی	مورخ و جغرافی‌دان
شغل و تخصص های دیگر	دولتمرد
آثار	تقویم‌البلدان در جغرافیا و مختصر تاریخ‌البشر در تاریخ
گروه مقاله	تاریخ جهان

ابوالفِدا، اسماعیل بن علی (دمشق ۶۷۲ ـ۷۳۲ق)

(شهرت الملک المؤید عمادالدین ایوبی) مورخ، جغرافی‌دان، و حکمران عرب. شاهزاده‌ای ایوبی، حاکم موروثی شهر حماة، و از فرماندهان مسلمانان در جنگ‌های صلیبی در شام بود. در تصرف قلعۀ مرقب و شهر طرابلس و اخراج صلیبی‌ها از آن نواحی شرکت داشت. در یورش‌های ممالیک مصر به آسیای صغیر، همراه آنان بود. در ۷۰۳ق به حکومت شهر حماة رسید و پس از چندی برکنار شد. در ۷۲۰ق بار دیگر حکومت حماة را به دست گرفت و تا پایان عمر بر این مقام باقی ماند. ابوالفدا از حامیان علم و ادب و خود از جمله دانشمندان زمانه بود. در حماة درگذشت و در مسجد الدهشه یا مسجد الحیایا، که خود آن را بنا کرده بود، دفن شد. دو کتاب معتبر به نام‌های تقویم‌البلدان در جغرافیا و مختصر تاریخ‌البشر در تاریخ از او به جا مانده است. تقویم‌البلدان از مراجع اساسی جغرافیای تاریخی جهان اسلام و از نخستین آثار عربی است که در اواخر رنسانس به زبان‌های اروپایی ترجمه شد. ترجمه‌ای که با سفارش سیلوستر دو ساسی (۱۷۵۸ـ۱۸۳۸) از این کتاب فراهم آمد از‌جملۀ بهترین آثار شرق‌شناسی فرانسه به شمار می‌رود.