ابوکامل، شجاع بن اسلم (ح ۲۳۵ـ ح ۳۱۸ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

ابوکامل، شجاع بن اَسْلَم (ح ۲۳۵ـ ح ۳۱۸ق)

ابوکامل
زادروز ح ۲۳۵ق
درگذشت ح ۳۱۸ق
ملیت مصری
شغل و تخصص اصلی ریاضی‌‌دان
آثار الجبر و المقابلة یا الشامل/الکامل فی الجبر و المقابلة؛الطرائف فی الحساب (۱۹۶۳)؛ مساحة الارضین؛ کتاب الوصایا بالجذور؛ کتاب الجمع و التفریق؛ کتاب الخطأین
گروه مقاله ریاضیات

(شجاع بن اسلم بن محمد بن شجاع، معروف به حاسب مصری) ریاضی‌‌دان برجستۀ مصری در دورۀ اسلامی. از زندگانی وی اطلاع دقیقی در دست نیست. به گزارش برخی مورخان ریاضی، گویا مهندس ساختمان‌های دریانوردی بوده و در دورۀ احمد بن طولون (حک: ۲۵۴ـ۲۷۰ق) در قاهره سکونت داشته است. ابوکامل پس از خوارزمی نخستین عالم جبر دورۀ اسلامی به شمار می‌رود و آثار ریاضی او به سبب آن‌که در پیشرفت ریاضیات در آن دوره تأثیرگذار بوده است، اهمیت فراوان دارد. مهم‌ترین اثر وی فی الجبر و المقابلة نام دارد که با عنوان الشامل/الکامل فی الجبر و المقابلة نیز شناخته است. این اثر در تکامل علم جبر در مغرب‌زمین نقش بسزایی داشته و لئوناردو فیبوناتچی (۱۱۷۵ـ۱۲۲۵م) ۲۹ مسئله از مسائل آن را در کتاب جبر خود وارد کرده است. مارتین لوی ترجمۀ عبری نیمی از کتاب جبر ابوکامل را با ترجمۀ انگلیسی بخش اول آن (۱۹۶۶) و ترجمۀ انگلیسی بخش دوم (۱۹۷۱) و بخش سوم (۱۹۷۰) منتشر کرد. این اثر همچون برخی دیگر از آثار ابوکامل به زبان‌های لاتینی و آلمانی نیز ترجمه شده است و کسانی چون علی بن احمد عمرانی موصلی ( ـ۳۴۴ق) بر آن شرح نوشته‌اند. از دیگر آثار اوست: الطرائف فی الحساب (۱۹۶۳)؛ مساحة الارضین؛ کتاب الوصایا بالجذور؛ کتاب الجمع و التفریق؛ کتاب الخطأین.