اسکاندیناویایی، معماری
اِسکاندیناویایی، معماری (Scandinavian Architecture)
معماری کشورهای دانمارک، نروژ و سوئد. سه کشور پادشاهی اسکاندیناوی عبارت‌اند از دانمارک، نروژ و سوئد؛ اگرچه اکنون سه کشور مجزا و مستقل‌اند، لیکن در دوره‌هایی از تاریخ یکی بوده‌اند و همواره شباهت و قرابتی در معماری آن‌ها وجود داشته، که از معماری کشورهای جنوب و غرب اروپا تأثیر داشته است. اما در قرن ۲۰، سوئد در بعضی از شاخه‌های معماری پیشرو بوده است.
معماری رومانسک (رومی‌وار). این سه کشور تا حدی دیر به مسیحیت گرویدند؛ مسیحیت در دانمارک تا قرن ۱۰م، و در سوئد تا قرن ۱۲م به‌طور کامل رایج نشد. چون امپراتوری روم هیچ‌گاه بر این کشورها چیرگی نیافت، قدیمی‌ترین بناهای باقی‌مانده، کلیساهایی به سبک رومانسک[۱] اروپای غربی‌اند، نه سبک بیزانسی[۲] اروپای جنوب شرقی؛ از آن جمله‌اند: در دانمارک، کلیساهای جامع ویبورگ[۳] (بخش اعظم آن مرمت شده است)، ریبه[۴] و روسکیلده[۵] (ح ۱۱۹۰م)، و کلیسای واقع در کالونبور[۶] (۱۱۷۰م)؛ در سوئد، کلیسای جامع واقع در لوند[۷] (قرن ۱۲م) که به‌طور گسترده‌ای مرمت شده است و فُرمی شرقی و پاگودا[۸]مانند دارد.
معماری گوتیک. در میان بناهایی که به سبک گوتیک[۹] ساخته شده‌اند، نمونه‌های مهم عبارت‌اند از کلیسای جامع اودنسه[۱۰] در دانمارک، کلیساهای وابسته به صومعۀ وارنهِم[۱۱] و وادستنا[۱۲] در سوئد، و کلیساهای جامع ترونهیم[۱۳] و استاوانگر[۱۴] در نروژ.
معماری رنسانس. نهضت رنسانس[۱۵] در قرن ۱۶، بیشتر از طریق هلند، در کشورهای اسکاندیناوی رایج شد و در مجموعه‌ای از کاخ‌های سلطنتی تماشایی و پرشکوه تجلّی یافت. از میان این بناها قصرهای روزنبرگ[۱۶] (۱۶۲۰ـ۱۶۲۴)، کرونبور[۱۷] (۱۵۷۷ـ۱۵۸۵)، و فردریکسبور[۱۸] (۱۶۰۲ـ۱۶۲۰) در دانمارک؛ گریپسهلم[۱۹] (۱۵۳۷) در سوئد؛ و کاخ آکرسهوس[۲۰] (۱۶۲۴) در اسلو[۲۱]، نروژ، درخور ذکرند.
معماری باروک. تأثیر معماری هلند در دورۀ بعدی نیز غالب بود، و در این دوره معماری باروک[۲۲] که از ایتالیا به سایر کشورهای اروپا گسترش یافته بود، به اسکاندیناوی رسید. ازجمله آثار این دوره‌اند: در دانمارک، کاخ شارلوتنبور[۲۳]؛ ووردینگسبور[۲۴] (۱۶۷۱)، و نیز منار[۲۵] مارپیچی و غیرعادی کلیسای سنت ساوور[۲۶] در کپنهاگ (۱۶۸۲ـ۱۶۹۶)؛ در سوئد، ریدارهوست[۲۷] در استکهلم (۱۶۵۲ـ۱۶۵۵)، کاخ کارلبَری[۲۸] (۱۶۷۰)، کاخ عظیم دروتنینگهلم[۲۹] (آغاز بنا در ۱۶۶۲، توسط نیکودموس تسین مهتر[۳۰]) و کاخ سلطنتی[۳۱] در استکهلم (۱۶۹۷، کار تسین کهتر[۳۲]).
روکوکو. بهترین نمونه‌های سبک روکوکو[۳۳] در کاخ آمالی‌ین‌بور[۳۴] (۱۷۶۰)، کاخ شاهزاده[۳۵]، و کاخ ارمیتاگن[۳۶]، همگی در کپنهاگ؛ کاخ چینی[۳۷] در دروتنینگهلم، سوئد؛ و در بسیاری از خانه‌های ییلاقی دانمارک و سوئد یافت می‌شود.
معماری قرن بیستم. در قرن ۲۰، گذشته از شمار بسیار خانه و بنای عمومی خوش‌طرح، مهم‌ترین آثار معماری در کشورهای اسکاندیناوی عبارت‌اند از کلیسای یادمانی گرونتویگ[۳۸] در نزدیکی کپنهاگ (۱۹۱۳ـ۱۹۱۹)؛ سالن شهرداری[۳۹] استکهلم (۱۹۱۱ـ۱۹۲۳)، کار رانگنار اوستبری[۴۰]؛ دانشگاه ارهوس[۴۱]، دانمارک (۱۹۳۲ـ۱۹۵۶)؛ نمایشگاه استکهلم[۴۲] (۱۹۳۰) و کِرِماتوریوم[۴۳] (۱۹۳۵ـ۱۹۴۰، کار گونار آسپلوند[۴۴]).
- ↑ Romanesque
- ↑ Byzantine
- ↑ Viborg
- ↑ Ribe
- ↑ Roskilde
- ↑ Kalundborg
- ↑ Lund
- ↑ pagoda
- ↑ Gothic
- ↑ Odense
- ↑ Varnhem
- ↑ Vadstena
- ↑ Trondheim
- ↑ Stavanger
- ↑ Renaissance
- ↑ Rosenberg
- ↑ Kronborg
- ↑ Frederiksborg
- ↑ Gripsholm
- ↑ Akershus Castle
- ↑ Oslo
- ↑ baroque
- ↑ Charlottenborg
- ↑ Vordingsborg
- ↑ spire
- ↑ St Saviour
- ↑ Riddarhuset
- ↑ Karlberg Palace
- ↑ Drottningholm
- ↑ Nicodemus Tessin the Elder
- ↑ Royal Palace
- ↑ Tessin the Younger
- ↑ rococo
- ↑ Amalienborg Palace
- ↑ Prince's Palace
- ↑ Eremitagen Palace
- ↑ China Palace
- ↑ Grundtvig Memorial Church
- ↑ City Hall
- ↑ Ragnar Östberg
- ↑ Aarhus University
- ↑ Stockholm Exhibition
- ↑ Crematorium
- ↑ Gunnar Asplund