اقبال آذر، ابوالحسن (قزوین ۱۲۴۷ـ تبریز ۱۳۵۰ش)

ابوالحسن اِقبال‌آذر;
زادروز	قزوین ۱۲۴۷ش;
درگذشت	تبریز ۱۳۵۰ش
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	خواننده
لقب	اقبال‌السّلطان
گروه مقاله	موسیقی

اِقبال‌آذر، ابوالحسن (قزوین ۱۲۴۷ـ تبریز ۱۳۵۰ش)

خوانندۀ ایرانی معروف به اقبال‌السّلطان. آواز را از جناب قزوینی (حاجی ملا کریم) آموخت و در جوانی به سلک خوانندگان مخصوص دربار محمدعلی‌شاه قاجار درآمد. خوانندۀ مجلسی و نیز مجالس تعزیه بود، و به ردیف آوازی اِشراف و آگاهی کامل داشت. در زمان جنبش مشروطه، به آزادی‌خواهان پیوست و همراه با موسیقی‌دانان انقلابی آن زمان، نظیر درویش‌خان و عارف قزوینی، در تهران و تبریز کنسرت‌های بسیاری برگزار کرد. از صدای او دو دوره صفحۀ گرامافون و یک ‌دوره نوارهای خصوصی، طی هفتادوچند سال، ضبط شده است که نوازندگان بزرگی همچون علی‌اکبر شهنازی، عبدالحسین شهنازی، درویش‌خان، باقرخان، و غلامحسین بیگجه‌خانی، آواز او را همراهی کرده‌اند. اقبال آذر با مشاغل اداری در تبریز معیشت می‌کرد و جز در مقطعی بسیار کوتاه، در اواخر دهۀ ۱۳۳۰ که سمت ریاست (یا عضویت) شورای موسیقی رادیو تهران را داشت، شغل رسمی در زمینۀ موسیقی نداشت. پس از ۸۰سالگی نیز با مقاومت علنی در مقابل دستور حزب دموکرات آذربایجان، مبنی‌بر منع خوانندگی با اشعار فارسی و تأکید بر استفاده از زبان آذری، فعالیت خود را ادامه داد. برخی از خوانندگانی که از درس‌های او بهره‌مند شدند، عبارت‌اند از رضاقلی میرزا ظلی، ابراهیم بوذری، اکبر هریسچی و کریم صالح عظیمی. برگزیدۀ آثار او در چهار لوح فشرده، منتشر شده است.