حاکم جلیل

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

حاکِمْ‌ جَلیل ( ـ۳۳۵ق)

حاکم جلیل
درگذشت ۳۳۵ق
ملیت ایرانی
شغل و تخصص اصلی وزیر
لقب «حاکم شهید»
سمت وزیر امیر نوح بن نصر سامانی
نام اصلی  ابوالفضل محمد بن احمد
آثار مختصر کافی  

(شهرت ابوالفضل محمد بن احمد) حاکم، وزیر امیر نوح‌ بن‌ نصر سامانی‌. از فقها و زاهدان‌ عصر خویش‌ بود و از این‌رو، امیر نوح‌ در ابتدای‌ سلطنت‌ خود وی‌ را به‌ وزارت‌ (۳۳۱ق) منصوب‌ کرد. او بیشتر وقت‌ خود را صرف‌ عبادات‌ دینی‌ و مطالعات‌ مذهبی‌ می‌کرد، همچنین‌ دست‌ متعدیان‌ و ظالمان‌ را کوتاه‌ و مواجب‌ سپاهیان‌ را محدود کرد، اما زود مورد خشم‌ امیران‌ نظامی‌ قرار گرفت‌. خالی‌‌بودن‌ خزانه‌ براثر غارت‌ ۳۳۱ق، و نیز شورش‌هایی‌ که‌ در گوشه‌ و کنار مملکت‌ ایجاد شده‌ بود کار را بر امیر نوح‌ و وزیر او مشکل‌ کرد و سرانجام‌ لشکریان‌، سرکوب‌ شورش‌ عبدالله‌ بن‌ اشکام‌ خواندشاه‌ و پیکار با ابوعلی‌ چغانی‌، والی‌ شورشی‌ خراسان‌ را، منوط به تحویل حاکم جلیل اعلام کردند، چرا که‌ او را مسبب‌ اوضاع‌ دشوار و به‌‌تأخیر افتادن‌ مواجب‌ می‌دانستند. امیر نوح‌ نیز ناگزیر وزیر خود را به‌ امرای‌ نظامی‌ سپرد و آنان‌ وی‌ را به‌ طرزی فجیع به‌قتل‌ رساندند که بعدها به‌ «حاکم‌ شهید» ملقب‌ شد. او صاحب‌ کتابی‌ با نام‌ مختصر کافی‌ است‌.