زوهر (کتاب)
زوهر (Zohar)
نام کتاب اصلی کابالا (قابالا/ قبّاله). این کتاب در شرایط اسرارآمیزی در اسپانیای اواخر قرن 13م منتشر شد. عارف قبالایی، موسِس دِ لئون[۱] (حدود 1240- 1305م) به انتشار دست‌نوشته‌هایی پرداخت و مدعی شد که آنها تعالیم حلقه‌ای از عارفان است که در قرون 2 و 3م در فلسطین می‌زیستند. به رغم شک‌های ابراز شده از سوی کسانی از کابالاها، از جمله از معاصران د لئون درباره‌ی اعتبار ادعای او، سنت قبالایی پذیرفته است که زوهر اصالتا یک متن باستانی است.
تصور می‌شود که این کتاب دربردارنده‌ی تعالیم عرفانی ربی شیمعون بر یوحای[۲] و شاگردان اوست. اما روشن نیست که دست‌نوشته‌ی اصلی چه‌گونه به اسپانیا رسیده است. از نظر محققان جدید، نوشته‌های زوهری مجموعه‌ای از متون منسوب به پیشیان است که موسس د لئون و دیگر عارفان کابالایی ناشناخته آنها را در اواخر قرن 13 و اوائل قرن 14م تدوین کرده‌اند. زوهر به شکل یک میدراش درباره‌ی کتاب مقدس است. آموزه‌ی اصلی آن به ده فیضی (سفیرا) مربوط می‌شود که جهان از طریق آنها به وجود آمده و هرواقعیتی بر بنیاد آنها استوار است. کتاب مشتمل بر هیجده صحیفه است که هر یک دربردارنده آرای عرفانی نویسنده یا نویسندگان آن است. ترجمه‌ی فارسی زوهر (از برگردان آرامی به انگلیسی این کتاب- مترجم: هما شهرام‌بخت) توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.
زوهر موضوع اصلی‌اش خداپرستی و آفرینش و تفسیری عرفانی از توحید است. به این صورت که خداوند توسط ده سفیرا (فرشته)ی مقرب (مانند جبرئیل و میکائیل) عالم هستی را خلقت کرده و این اراده‌ی الهی است که در آفرینش اجرا می‌شود.