عمرانی، محمد بن علی
عمرانی، محمد بن علی (عمران 1780- 1848م) Mohammad bin Ali Al-Emrani
فقیه و عالم دینی یمنی. در صنعا نزد علمای این شهر تلمذ کرد و در علوم فقه، اصول، حدیث و تفسیر ورزیده شد و به رتبه‌ی اجتهاد دست یافت. مدتی نیز هم‌صحبت امام محمد بن علی شوکانی شد و از درس‌گفتارهای او بهره برد، سپس رابطه‌ی آن دو به تیرگی گرایید. به سبب فتوایی که صادر کرد، از سوی علمای صنعاء مورد آزار قرار گرفت. حاکم صنعاء او را احضار و دستگیر کرد و به دارالادب فرستاد تا به سختی تنبیه شود. پس از آزادی از صنعا بیرون رفت و کتابخانه و اثاثیه‌ی منزلش غارت شد. در سال 1834 در زبید اقامت گزید و مردم و علمای این شهر او را ارج نهادند. وی در این دوره بسیاری از علمای این شهر را در حلقه‌های تدریسش پرورش داد. به مکه رفت و سه سال در آن شهر اقامت گزید. سپس شریف حسین بن علی بن حیدر او را به استان سلیمانی دعوت کرد و ضمن اسکان در ابوعریش برایش مقرری ماهیانه تخصیص داد. دو سال در آنجا ماند و پس از آن به زبید بازگشت و به تدریس فقه مشغول شد. سرانجام در جریان هجوم قبیله‌ی تحت فرماندهی شریف حسن بن محمد به شهر زبید، گروهی از مهاجمان به منزل عمرانی وارد شدند و او را کشتند.
از تألیفات عمرانی او: التعریف بما فی التهذیب من قوی و ضعیف (در دو مجلد در علم رجال حدیث)؛ عجاله ذوی الحاجة (حاشیه بر کتاب سنن ابن ماجه) و اتحاف النبیه فی تاریخ القاسم و بنیه.