مانه، ادوآر (۱۸۳۲ـ۱۸۸۳)

مانِه، اِدوآر (۱۸۳۲ـ۱۸۸۳)(Manet, Edouard)

تابلوي اعدام ماکسيميليان، اثر ادوآر مانه

ادوآر مانه Edouard Manet
زادروز	۱۸۳۲م
درگذشت	۱۸۸۳م
ملیت	فرانسوی
شغل و تخصص اصلی	نقاش
سبک	امپرسیونیسم
آثار	زن پیشخدمت آبجوفروشی (۱۸۷۸ـ۱۸۷۹)
گروه مقاله	نگارگری و مجسمه سازی جهان

نقاش فرانسوی. از هنرمندان پیشتاز قرن ۱۹ بود، و اغلب پدر نقاشی معاصر به‌شمار می‌رود. بر سنّت آکادمیک شورید، و واقع‌گرایی صریح و بی‌تکلّفی را پدید آورد که از نیروهای زایندۀ امپرسیونیسم بود. درون‌مایه‌های آثارش اغلب معاصر بودند، همچون بار در فولی برژر (۱۸۸۲؛ نگارخانۀ کورتو، لندن). مانه نزد یک نقاش تاریخ‌نگار، آموزشی کاملاً آکادمیک دید، و از گویا، ولاسکز، و کوربه بسیار تأثیر پذیرفت. اگرچه هرگز آثارش را همراه امپرسیونیست‌ها به‌نمایش نگذاشت ـ در آثارش نوعی نظم، و ترکیب‌بندی کلاسیک حاکم بود ـ بسیاری از امپرسیونیست‌ها از هنر پیشتاز او تأثیر گرفتند. مانه، خود از اوایل دهۀ ۱۸۷۰، از هنرمندانی همچون برت موریزو تأثیر پذیرفت و آثارش خواه از حیث پرداخت، و خواه از نظر رنگ آزادانه‌تر شدند. نوشندۀ عرق افسنتین (۱۸۵۹)، نخستین اثری که روانۀ سالن کرد، و دیگر آثاری که متعاقب آن فرستاد، همگی رد شدند. با چیره‌دستی توانست درون‌مایه‌های استادان کهن را با قالبی جدید در دو نقاشی مشهورش با نام‌های ناهار در چمنزار (۱۸۶۳؛ برگردان امروزی کنسرت روستایی جورجونه) و الیمپیا (۱۸۶۵؛ روزآمدِ ونوسِ‌ تیسین)، هر دو در موزۀ دورسۀ پاریس، عرضه کند؛ لیکن هر دو اثر سوء تعبیر شدند و برهنه‌نمایی‌های نامتعارف آن‌ها جنجال آفریدند. زولا، بودلر، و مالارمه دربرابر طوفان عمومی، به دفاع از او برخاستند. ناهار در چمنزار در ۱۸۶۳ در نمایشگاه مردودان به‌نمایش درآمد، و مظهر طغیان علیه تعصّبات خشک آکادمیک شد. مانه که خود طبیعتی طغیان‌گر داشت، شمع محفل هنرمندان جوانی شد که در نشست‌ها و گفتگوهای آنان در کافۀ گِربوا، امپرسیونیسم نطفه بست. در نمایشگاه انفرادی‌اش در ۱۸۶۷، از نمایش تابلوی اعدام ماکسیمیلیان (که چهار نسخه از آن در بوستون، مانهایم، کپنهاگ، و بخش‌هایی از نسخۀ دوم در نگارخانۀ ملی لندن وجود دارد) به دلایل سیاسی و نه زیباشناختی، جلوگیری کردند. پس از جنگ فرانسه و پروس، که در مقام افسری از گارد ملی خدمت کرد، با تأثیر از مونه و برت موریزو، شاگرد و زن‌برادرش، به نقاشی در هوای آزاد رو آورد. در آرژانتوی با مونه و رنوار هنر آفرید (۱۸۷۴)، ولی از شرکت در نمایشگاه‌های امپرسیونیست‌ها خودداری کرد. رنگ‌هایش زنده‌تر شدند، ولی بیشتر به‌لحاظ وضوح و شفّافیت طراحی اولیه‌اش، به امپرسیونیسم گرایید تا به‌لحاظ رنگ‌گذاری بر تابلوها. کاباره و کاباره‌روها در آثار متأخر مانه (همچون آثار دگا) اغلب حضور دارند، ازجمله در تابلوهای آبجوی تگری (۱۸۷۳)، زن پیشخدمت آبجوفروشی (۱۸۷۸ـ۱۸۷۹)؛ و بار فولی برژر، شاهکار پرآوازه‌ای که پس از نخستین حملۀ بیماری مهلکش خلق کرد.

---