واتیکان
واتیکان (Vatican)
| واتیکان | |
|---|---|
| نام فارسی | واتیکان |
| نام لاتین | Vatican |
| جمعیت | 500 نفر |
| موقعیت | درون شهر رم در ایتالیا |
| زبان | لاتین |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | 0/44 |
| واحد پول | یورو |
کشورـ شهر[۱] واتیکان در اروپای جنوبی، داخل کشور ایتالیا و در درون شهر رم محصور است. واتیکان، کوچک‌ترین کشور جهان، در ساحل غربی رود تیبر[۲] جا دارد و مساحت آن ۰.۴۴ کیلومتر مربع است. شهر واتیکان باقی‌ماندۀ سرزمین‌های پاپی است که پاپ‌ها و جانشینان آنان طی قرن‌های گذشته در شهر رم احداث کرده‌اند. مقر شخص پاپ در کلیسای سان پیِترو[۳] (سنت‌پتر) است که در گوشۀ جنوب شرقی شهر واتیکان و در کنار غربی میدان سنت‌پتر (سان پیِترو) قرار دارد. افزون بر کلیسای مزبور، خیابان‌ها و ساختمان‌های اداری و پارک بلودره، کاخ‌های پاپی و باغ‌های واتیکان که در قرون وسطا به دستور پاپ لئوی چهارم (۸۴۷ تا ۸۵۵م) ساخته شده‌اند، با دیواری از شهر رم جدا می‌شود. علاوه بر ساختمان و تأسیساتی که در شهر واتیکان جا دارند، در داخل شهر رم نیز چندین کلیسا و ساختمان دیگر، مانند کلیساهای جامع لا تران[۴] و مریم مقدس کبیر[۵]، و سان پائولو[۶]، و نیز کاخ سان‌کالیستو و کاستل گاندولفو[۷]، که در خارج شهر رم قرار دارند، بخشی از کشور پاپی به‌شمار می‌آیند. ساکنان واتیکان عمدتاً سوئیسی‌ها و ایتالیایی‌هایند و شمارشان به حدود ۵۰۰ نفر (۲۰۱۰) می‌رسد. زبان رسمی واتیکان لاتین است و امور داخلی آن را هیئتی پنج‌نفره اداره می‌کند. این پنج نفر را پاپ منصوب می‌کند و باید در مقابل او پاسخگو باشند. امور دفاعی و تأمینی و حفاظت از شخص پاپ به عهدۀ یک گارد سوئیسی است که از لباس‌های متحد‌الشکل سبک دورۀ رنسانس استفاده می‌کنند. موزه‌ها و نمازخانه‌های واتیکان ازجمله شاهکارهای معماری‌اند و درِ آن‌ها در سراسر سال به روی بازدیدکنندگان باز است. شهر واتیکان دارای ایستگاه راه‌آهن و یک بالگردگاه (فرودگاه بالگرد) است که برای جابه‌جایی پاپ و نیز سرانی استفاده می‌شود که برای دیدار پاپ به واتیکان می‌آیند. این شهر همچنین دارای فرستندۀ رادیویی است که برنامه‌های آن به ۳۴ زبان پخش می‌شود و با بیش از ۶۰ کشور جهان نیز روابط سیاسی دارد. شورای خصوصی و کابینۀ پاپ به کالج کاردینال‌ها یا کالج مقدس معروف است و مجموع سازمان‌های اداری پیرامون دستگاه پاپ را کوریارومانا می‌نامند. کالج کاردینال‌ها طی جلسه یا جلساتی کاملاً محرمانه، شخص پاپ را با اکثریت حداقل دوسوم آرا برمی‌گزینند. در انتخاباتی که در ۲۰۰۵ برگزار شد، بندیکت شانزدهم آلمانی‌تبار از میان نامزدهای غیرایتالیایی به سِمت پاپ برگزیده شد. شهر واتیکان از نظر کشاورزی و صنعتی (به جز صنعت نشر) چیزی از خود ندارد و همۀ نیازمندی‌های آن از خارج واتیکان تأمین می‌شود. نشر کتاب‌های مذهبی و آثار مقدس در سطحی بسیار وسیع یگانه صنعت این شهر است؛ این آثار به سراسر جهان صادر می‌شوند و روزنامۀ لوسرواتور رومانو[۸] نیز در خارج از شهر واتیکان خوانندگان بسیار دارد. گردشگری در واتیکان از اهمیت بسیاری برخوردار است. گردشگران بسیاری به قصد زیارت یا سیاحت به این شهر سفر می‌کنند؛ مراسم خاصی که در سالروز میلاد مسیح (کریسمس) و عید پاک (ایستر) در میدان بزرگ سان پیترو برگزار می‌شود، انبوهی از مردم و پیروان کلیسای واتیکان را به خود جلب می‌کند. پیشینۀ واتیکان به قرن ۵م باز می‌گردد و آن زمانی است که کنستانتین اول، امپراتور روم غربی، نخستین کلیسای واتیکان یعنی سان پیِترو را بنا نهاد. پاپ‌ها تا زمان اسارت بابلی در لاتران زندگی می‌کردند. در ۱۳۷۷م به واتیکان تغییر مکان دادند و به توسعۀ ساختمان‌ها و گالری‌ها پرداختند، مجموعه‌های بزرگ هنری بر آن افزودند، و بعضی از آن‌ها هزینه‌های هنگفتی را در این راه متحمل شدند. ویکتور امانوئل دوم در ۱۸۷۰ شهر رم را تصرف و بیشتر ساختمان‌ها و تأسیسات پاپی را مصادره کرد، ولی پس از مدتی کوتاه آن‌ها را به پاپ بازگرداند و برای مخارج پاپ مقرری تعیین کرد. در ۱۹۲۹ بنیتو موسولینی[۹]، نخست‌وزیر وقت ایتالیا، پیمانی را با پاپ امضا کرد که برطبق آن کشورـ شهر واتیکان تأسیس شد. دولت ایتالیا نیز موجودیت آن را تضمین کرد و آیین کاتولیک را مذهب رسمی ایتالیا قرار داد.