پلی فرهنگی میان غرب و شرق: تفاوت میان نسخه‌ها

اوایل [[ژانویه]] 2020 میان وسایل شخصی [[یوهان ولفگانگ فون گوته|یوهان گوته]] در [[وایمار]] دسته نوشته های عجیبی پیدا شد که پلی فرهنگی از غرب [[مسیحیت|مسیحی]] تا شرق [[شیعه|شیعی]] را ترسیم میکرد [[گوته، یوهان ولفگانگ فون (۱۷۴۹ـ۱۸۳۲)|گوته]] چه نوشته بود و سعی داشت چه پیامی را به جهان پیرامونش برساند؟

آقای [[یوهان کاسپار گوته|کاسپار]] و خانم [[کاترینا الیزابت گوته|کاترینا الیزابت]] هیچ گاه فکر نمیکردند که فرزندشان روزی اصلی ترین چهره [[ادبیات آلمانی|ادبیات آلمان]] شود، یوهان ولفگانگ فون گوته [[ادبیات|ادیب]]، [[فلسفه|فیلسوف]]، [[نقاش]] و [[نویسنده]] آلمانی است که سال 1749 در [[فرانکفورت]] بدنیا آمد .

تأثیر او در در سراسر [[آلمان]] آن چنان گسترش یافت که آثارش در [[قرن]] بعد از او منبع اولیه اطلاعات در زمینه های [[موسیقی]]، [[شعر]]، [[نمایشنامه]] و [[فلسفه]] شد.

یوهان بعد ها وایمار فرهنگی ترین شهر آلمان در [[ایالت تورینگن]] را برای اسکان همیشگی خود انتخاب کرد آن [[منزل]] امروز [[بنیاد فرهنگی]] مهمی است که تبدیل به [[خانه موزه]] شده.

دکتر [[برنارد فشر]] رئیس [[بنیاد گوته]] در مورد او می افزاید:

(گوته بااهمیت ترین نویسنده آلمان است، ستون ادبیات آلمانی، بااهمیت نه فقط بخاطر [[کتاب|کتب]] و [[رمان]] بلکه بخاطر [[هوش]] کلی و تسلط به [[علوم تجربی]] و همچنین [[تحقیق|تحقیقات]] خود در همه رشته ها به طوری که برای [[هواشناسی]] به اندازه [[زمین شناسی]] علاقه نشان میداد و کمی نیز به [[خداشناسی]]، [[هنر]] و مشاهده پدیده های [[جهان]] می پرداخت از [[کرم]] درون [[خاک]] تا [[ستاره|ستارگان]] [[آسمان]])

همچنین از وی بعنوان مبتکر مفهوم [[ادبیات جهانی]] نام می برد، تأثیری که گوته در فلسفه آلمان داشت قابل سنجش نیست، به ویژه اثری که بر نسل کسانی چون [[هگل، گیورگ ویلهلم فریدریش (۱۷۷۰ـ۱۸۳۱)|هگل]] و [[شلینگ، فریدریش (۱۷۷۵ـ۱۸۵۴)|شلینگ]] گذاشت.

سروده های وی الهام بخش [[موسیقی|موسیقیدانان]] بزرگی چون [[ولفگانگ آمادئوس موتسارت|موتزارت]] و [[بتهوون، لودویگ وان (۱۷۷۰ـ۱۸۲۷)|بتهوون]] بود.

از آثار مهم او میتوان به [[اگمونت]]، [[فاوست گوته]]، [[خویشاوندی های اختیاری]]، [[دیوان غربی شرقی]] و [[رنج های ورتر جوان]] اشاره کرد، در این بین رمان [[رنج های ورتر جوان]] شهرت زیادی دارد، بطوری که [[ناپلئون بناپارت]] در دیداری خصوصی با گوته عنوان کرد که ورتر را بارها و بارها [[مطالعه]] کرده است.

[[اروپا، قاره|اروپا]] آن روزها پر بود از [[کشتار]] و خونریزی های حاصل از [[جنگ]] هایی که ناپلئون به پا کرده بود و همین باعث [[افسردگی]] بسیاری از اهالی [[فرهنگ]] از جمله این شاعر فرانکفورتی شده بود بطوری که دیگر توان [[سرودن|سرایش]] و یا خلق آثار هنری علمی را نداشت.

در همان ایام در [[اتریش]] [[هامر پورگشتال، یوزف فون (۱۷۷۴ـ۱۸۵۶)|یوزف فون هامر پورگشتال]] [[شرق شناسی|شرق شناس]] مشهور [[دیوان حافظ شیرازی]] را به [[آلمانی، زبان|زبان آلمان]] ترجمه کرد و به واسطه [[ناشر|ناشران]] به دست گوته رساند، گوته تحت تأثیر شعر های حافظ [[طبع]] شاعرانه اش بازگشت و [[زندگی]] در دنیای حافظ سبب شد که او طی یک [[هفته]] پانزده شعر جدید بسراید.

او دست به کار شد و [[دیوان|دیوانی]] را به عنوان غربی شرقی سرود که نتیجه [[الهام|الهاماتش]] از شاعر [[ایران|ایرانی]] [[حافظ|لسان الغیب خواجه شمس الدین محمد شیرازی]] مشهور به [[حافظ]] بود، این کتاب جزو واپسین آفریده های گوته به شمار میرود، وی در جایی این کتاب را بعنوان برایند زندگی خود [[معرفی]] کرده است، گوته دیوان شرقی غربی را ناشی از [[همزاد پنداری]] عمیق خود با حافظ میداند گویی او [[مبهوت]] دنیای شرقی حافظ و [[الگو]] های او گشته، جالب آنکه [[مبدأ]] دیوان خود را بنام مبدأ تاریخ [[اسلام]] نامیده است [[هجرت پیامبر|هجرت]]....

به ایران برویم جایی که دکتر [[رضا بیات]] از حافظ و [[اندیشه]] ها و [[سبک شعری]] او میگوید:

(حافظ محبوب ترین و [[شهرت|مشهور]] ترین شاعر زبان فارسی است در این تردیدی نیست، بین عام [[مردم]] یک [[ذهنیت مشترک|ذهنیت]] هایی راجب حافظ وجود دارد به آنها نمی خواهم بپردازم حال میخواهم یک نگاه [[تخصص|تخصصی]] به حافظ داشته باشم، آن کسی که باعث میشود گروه های مختلف بگویند حافظ از ماست، حافظ دارد [[سخن|حرف]] مارا میزند، تفعل بزنند به دیوان حافظ و حال خودشان را در شعر ببینند این است که حافظ [[خلاصه]] تمام جریان های [[فکر|فکری]] قبل از خودش است، همه چیز را خوانده است، همه مسیرها را رفته است، همه چیز را بلد است و [[اسیر]] هیچ کدام از نهله ها هم نشده یعنی یک چیز کاملاً شناور بین [[گروه]] های های مختلف حرکت کرده بین [[فن|فونون]] مختلف، همه چیز هست و هیچ چیز نیست خودش به این حالت [[رندی]] میگوید و جالب است مهمترین آرایه دیوان حافظ [[ایهام]] است(یعنی چند پهلو [[حرف زدن]]) این وضعیت کلی حافظ است و یکی از رندی های حافظ این است که [[منابع]] فکری خودش را خیلی خیلی میپوشاند)

گوته در دیوان شرقی غربی سروده ای بنام [[نغمه محمد|نغمه محمّد]] دارد این شعر مکالمه بین [[امام علی|حضرت علی]] و [[فاطمه|حضرت فاطمه]] است که به توصیف شخصیت [[محمد (ص) (مکه ۵۳پیش از هجرت ـ مدینه ۱۱ق)|پیامبر]] میپردازد، این شعر هفتاد بیتی پیامبر را از نگاه آن دو شخصیت به [[آب|آبی]] که از [[کوهستان|کوهساران]] جاری شده است [[تشبیه]] میکند .

طبق قرائن گوته برای شناخت بیشتر و بهتر الگوهای حافظ به سراغ منابع مکتوبی از اسلام رفته، ما امروز به طور دقیق نمی دانیم که گوته به غیر از [[قرآن]] چه منابعی در اختیار داشته، اما خانم [[شیمل، آنه ماری (۱۹۲۲ـ۲۰۰۳)|آنه ماری شیمل]] پژوهشگر آلمانی معتقد است که تشبیه پیامبر اسلام به آب در شعر نغمه محمّد در هیچ منبعی یافت نمی شود بغیر از اثر [[کافی، احمد (مشهد ۱۳۱۵ـ۱۳۵۷ش)|شیخ کلینی]] (مشهور به [[کافی]])، گوته برای فهم بهتر این منابع ناگزیر  از آموختن [[زبان]] و رسم الخط [[عربی، زبان|عربی]] و [[فارسی، زبان|فارسی]] بود، برای او خط عربی [[تبلور]] علمی [[مشرق زمین]] است زیرا او به درسی در یافته بود که شرق در [[کتاب]] خلاصه میشود به همین دلیل هم تلاش کرد رسم الخط عربی را از روی کتاب های شرقی [[تقلید]] کند.

دکتر [[برنارد فشر]]<span> </span>:

(وی از منابع [[ادبیات|ادبی]] و دوستان و [[ترجمه]] ها نیز استفاده کرد، علاوه بر آن [[نسخ خطی]] شرقی [[کتابخانه]] را با علاقه [[تحصیل (التحصیل)|تحصیل]] کرد تا [[تفکر|تصویر ذهنی]] خود را تکمیل کند و به نمایش بگذارد)

[[تکلیف|مشق]] های یوهان از خط عربی در موزه خانه وی در شهر وایمار نگهداری می شود [[اصرار]] گوته بر تکرار مشق یک جمله بسیار [[بهت آور]] است جمله ای که از مهم ترین [[شعار]] های مردم [[شیعه]] و بخشی از [[اذان]] ایشان میباشد(علی والی لله)  

دکتر [[برنارد فشر]]<span> </span>:

(پس از آن به درک روح زبان و فرهنگ فارسی و محمدی که در آن [[زمان]] معروف بوده میپردازد، این انتخاب هوشمندانه ای بوده که به سراغ این [[سوره]] ها رفته و نه منابع دیگر )

[[پرونده:نوشته علی ولی الله توسط گوته.png|وسط|بی‌قاب]]

[[پرونده:نوشته تزیین شده علی ولی الله توسط گوته.png|وسط|بی‌قاب]]

(اما آنچه که او میگوید این است که شعر، آزاد از [[پند]]<nowiki/>هاست و در سایه این [[آزادی]] می توان به [[عبادت]] خداوند پرداخت و این آنچه است که او می خواست بگوید، بدون هرگونه فشار و با آزادی عقیده و [[مدح]] و [[تفسیر]]<nowiki/>های تحکمی از کلام خدا هرکس این حق را دارد که [[کلام الله|کلام خدا]] را بر خود منطبق کرده و شخصا بفهمد، او همه قرائت ها را می شناسد اما هیچ کدام جز حقیقت را نمی گیرد و بقیه تفسیر های ظالمانه را پس می زند (این یعنی) آزادی مطلق)