کیپ ورد
کِیپ‌وِرد (Cape Verde)
| کیپ ورد | |
|---|---|
| نام فارسی | کِیپ‌وِرد |
| نام لاتین | Cape Verde |
| نظام سیاسی | جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانون‌گذاری |
| جمعیت | ۴۹۱,۵۷۵ نفر |
| موقعیت | آب‌های شرقی اقیانوس اطلس |
| پایتخت | پرایا |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۱۲۹.۹ |
| رشد سالانه (درصد) | ۱.۸ |
| شهرهای اصلی | پرایا، میندلو، پورتونووو |
| زبان | پرتغالی |
| گروه‌های قومی | کرئولها (دورگه‌ها) |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۴,۰۳۳ |
موقعیت. کشور ـ جزیره[۱]ای در آب‌های شرقی اقیانوس اطلس و در دوراب[۲]های ۶۰۰کیلومتری ساحل غربی افریقا (کشور سنگال). مساحت این کشور ۴,۰۳۳ کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر پرایا[۳] است.
سیمای طبیعی. کشور کیپ‌ورد از دَه جزیرۀ نسبتاً بزرگ و پنج جزیرک[۴] تشکیل شده است و به دو گروه ویندوارد[۵] و لیوارد[۶] تقسیم می‌شود. جزایر اصلی این کشور عبارت‌اند از سائو تیاگو[۷]، ۱,۱۹۲ کیلومتر مربع؛ بوآ ویشتا[۸]، ۷۴۵ کیلومتر مربع؛ فوگو[۹]، ۵۹۱ کیلومتر مربع؛ سائو نیکلائو[۱۰]، ۴۱۱ کیلومتر مربع؛ مایو[۱۱]، ۳۲۴ کیلومتر مربع؛ سائو ویسنته[۱۲]، ۲۷۴ کیلومتر مربع؛ سال[۱۳]، ۲۵۹ کیلومتر مربع؛ سانتو آنتائو[۱۴]، ۹۴ کیلومتر مربع؛ براوا[۱۵]، ۷۹ کیلومتر مربع؛ و سانتا لوزیا[۱۶]، ۵۷ کیلومتر مربع. جزایر مذکور منشأ آتشفشانی دارند و پیرامونشان را صخره‌های پرشیب و آب‌سنگ[۱۷]های متعدد فراگرفته و کرانه‌هایشان براثر وزش شن‌باد[۱۸]های شدید مضرس شده است. جزیرۀ فوگو در جنوب این مجموعه واقع است و دارای آتشفشان فعالی با نام پیکو دو کانو[۱۹] است که ۲,۸۲۹ متر ارتفاع دارد و بلندترین نقطۀ کشور کیپ‌ورد محسوب می‌شود. افزون بر شهر پرایا (پایتخت) که در جزیرۀ سان‌تیاگو واقع است، میندلو[۲۰]، و پورتونووو[۲۱] از دیگر شهرهای مهم این کشور به‌شمار می‌آیند. اقلیم کیپ‌ورد گرم و خشک است و تحت تأثیر جریان دریایی سرد جزایر قناری (کاناری)[۲۲] قرار دارد. زراعت در آن منحصر به بخش‌هایی است که از مه همیشگی و رطوبت کافی برخوردارند. بیابان‌زایی ناشی از خشک‌سالی‌های ادواری این کشور را تهدید می‌کند و کوچکی نسبی جزایر، کوه‌های نسبتاً مرتفع آن‌ها، و وزش شن‌بادهای شدید عوامل موثری در خشکی و نامساعد بودن اقلیم این سرزمین است. میانگین دمای سالانۀ کیپ‌ورد حدود ۲۴ درجۀ سانتی‌گراد است، و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۲۵۰ میلی‌متر می‌رسد.
اقتصاد. از آن‌جایی که کیپ‌ورد شرایط اقلیمی نامساعدی دارد، کشاورزی آن نیز بی‌رونق است و کشتزارهای آن بیش از دَه تا پانزده درصد از اراضی این کشور را شامل نمی‌شود. با این وصف، کشاورزی در اقتصاد کیپ‌ورد اهمیت بسیار دارد و موز، نارگیل، نیشکر، ذرت، سیب‌زمینی، و میوه از مهم‌ترین محصولات مصرف داخلی و حتی صادراتی این کشور به‌حساب می‌آیند. صید ماهی و تهیۀ کنسرو آن نیز در اقتصاد صادراتی کیپ‌ورد نقش بسزایی دارد و تولید مواد غذایی، نوشابه، و دخانیات بخشی از فعالیت‌های صنعتی آن محسوب می‌شود. مسافرت و حمل‌ونقل عمدتاً از راه دریا و هوا صورت می‌گیرد و درآمد سالانۀ صنعت گردشگری این کشور، که مراحل توسعه و ترقی را طی می‌کند، بالغ بر حدود ۲۷میلیون دلار است.
حکومت و سیاست. نظام حاکم بر کشور کیپ‌ورد، جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانون‌گذاری است. رئیس‌جمهور و ۷۲ عضو مجلس ملی را مردم برای یک دورۀ پنج‌ساله انتخاب می‌کنند و رهبر حزب اکثریت، مقام اجرایی نخست‌وزیری را برعهده می‌گیرد.
مردم و تاریخ. جمعیت کشور کیپ‌ورد حدود ۴۹۱,۵۷۵ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۱۲۹.۹ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۱.۸ درصد است. کرئول[۲۳]ها (دورگه‌ها) ۷۱ درصد از جمعیت کیپ‌ورد را تشکیل می‌دهند و در حدود ۹۸ درصد از آنان مسیحی‌اند و ۶۰ درصد از آنان شهرنشین‌اند. زبان رسمی این کشور پرتغالی است. میانگین امید به زندگی ۶۹ سال است و ۷۴ درصد از بزرگ‌سالان آن باسوادند. جزایر کیپ‌ورد تا قرن ۱۵م، که پرتغالی‌ها به آن‌جا وارد شدند، سبز و خرم و خالی از سکنه بود. پرتغالی‌ها حدود ۴۰۰ سال جزایر مزبور را در تصرف خود نگه داشتند. طی این مدت چهرۀ زیبای جزایر مزبور رفته‌رفته دگرگون شد و خشک‌سالی و بیابان‌زایی آن را به کام خود فرو برد و بیشتر ساکنان آن به‌ناچار مهاجرت کردند و کسانی که ماندند نیز به خرید‌و‌فروش برده روی آوردند. لغو برده‌داری و خشک‌سالی قرن ۱۸، عدۀ دیگری از ساکنان آن را به مهاجرت از خانه و کاشانۀ خود واداشت و جمعیت اندکی در آن سرزمین باقی ماند. جنبش‌های استقلال‌طلبانۀ مردم افریقا، بعد از جنگ جهانی دوم، به این سرزمین نیز سرایت کرد و موجب سرنگونی دولت استعماری کیپ‌ورد در ۱۹۷۴شد و در ۵ ژوئیۀ ۱۹۷۵ به استقلال رسید.