سمفونی
سَمْفونی (symphony)
ساختۀ موسیقایی پیچیده و مفصل برای ارکستر، که طبق سنت از چهار موومان جداگانه اما مرتبط تشکیل شده است. سمفونی از فرم‌هایی ساخته شده است، همچون فرم سونات[۱]، اوورتور[۲] ایتالیایی، و کنسرتو گروسّو[۳]. هایدن[۴] فرم تمام‌عیار سمفونی را پدید آورد، که موومان‌های آهسته، منوئه، و آلِّگرو[۵] داشت. موتسارت و بتهوون (که به‌جای منوئه[۶] از اسکِرتسو[۷] استفاده کرد) این فرم را گسترده‌تر ساختند، و سمفونی پس از تغییرهای گوناگون و یافتن جوهره‌ای نمایشی به‌صورت آثار نیمه‌برنامه‌ای برامس[۸]، چایکوفسکی[۹]، بروکنر، آنتونین دوورژاک[۱۰]، مالر[۱۱]، سیبلیوس[۱۲]، وون ویلیامز، والتر پیستون[۱۳]، پروکوفیف[۱۴]، شوستاکوویچ[۱۵] درآمد.