نیتروژن

نیتْروژِن (nitrogen)
(یا: ازت) برگرفته از کلمه‌ای یونانی به‌معنای سودای طبیعی (نیترات سدیم یا پتاسیم) عنصری غیرفلزی، گازی، بی‌مزه، بی‌بو، بی‌رنگ، با نماد N، عدد اتمی ۷، و جرم اتمی نسبی ۱۴.۰۰۶۷تقریباً ۸۰ درصد حجم اتمسفر زمین را تشکیل می‌دهد و از اجزای سازندۀ پروتئین‌ها و اسیدهای نوکلئیک در همۀ بافت‌های حیوانات و گیاهان است. در صنعت، نیتروژن را از طریق تقطیر جزءبه‌جزء و میعان هوا به‌دست می‌آورند. ترکیبات نیتروژن برای تولید مواد غذایی، دارو‌ها، کودهای شیمیایی، رنگینهها، و مواد منفجره به‌کار می‌روند. پیش از شناخت چرخۀ پیچیدۀ تثبیت نیتروژن، نیتروژن را مادۀ مغزی گیاهی‌ای می‌شناختند که در کودهای شیمیایی و مواد آلی دیگر یافت می‌شد. در ۱۷۷۲، شیمی‌دان انگلیسی، دانیل رادرفورد (۱۷۴۹ـ۱۸۱۹)، آن را جداسازی، و در ۱۷۹۰، شیمی‌دان فرانسوی، ژان شاپتال (۱۷۵۶ـ۱۸۳۲)، آن را نام‌گذاری کرد. از نیتروژن در فرآیند هابر برای تولید آمونیاک (NH_۳) و همچنین برای ایجاد محیط خنثی در واکنش‌های شیمیایی خاص استفاده می‌کنند.

 

---