ریشه (گیاه شناسی)
ریشه (گیاه‌شناسی)(root)
بخشی از گیاه. معمولاً زیر زمین قرار دارد و وظایف اولیۀ آن اتصال گیاه به زمین و جذب آب و نمک‌های معدنی حل‌شده در آب است. ریشه معمولاً به سمت پایین و به طرف آب رشد می‌کنند، به این معنی که زمین‌گرایی[۱] و آب‌گرایی[۲] مثبت دارد. (← گرایش). گیاهانی مانند ارکیده‌های رورُست (اپی‌فیت)[۳]، که بالای سطح زمین رشد می‌کنند، با تولید نوعی ریشه‌های هوایی رطوبت اتمسفر را جذب می‌کنند. برخی گیاهان دیگر، مانند عشقه[۴]، ریشه‌های بالا‌رونده[۵] دارند که از ساقه حاصل می‌شوند و گیاه را به درخت یا دیوار متصل می‌کنند. بخش‌هایی از ریشه که وظیفۀ جذب آب و مواد غذایی را بر‌عهده دارند، با ایجاد تعداد بسیاری تار کشندۀ نازک در نزدیکی نوک ریشه افزایش می‌یابند. کلاهک ریشه (کالیپترا)[۶] نوک ریشه را در برابر ساییدگی حین رشد در درون خاک محافظت می‌کند. ارتباطات مبنی‌بر همزیستی بین ریشۀ برخی گیاهان، مانند شبدر، و انواع باکتری‌ها مشاهده می‌شود که باعث تثبیت ازت[۷] (نیتروژن) هوا می‌شود (← تثبیت_نیتروژن). برخی از انواع ریشه عبارت‌اند از ریشۀ انقباضی[۸]، هوا‌برها (پنماتوفورها)[۹]، ریشۀ راست[۱۰]، و ریشۀ حایل[۱۱].
تکامل. تکامل سیستم‌های ریشه در گیاهان زمینی بسیار سریع بوده است. گیاهان نخستین در حدود ۴۱۰میلیون سال پیش ریشه‌هایی به طول چند میلی‌متر داشتند، اما طی ۲۰میلیون سال، طول آن‌ها به ۵۰ سانتی‌متر رسیده است.